мэдээсэл

  • 15.05.2023
  • 0

51-дэхи наадамай дүнгүүд

мэдээсэл

«Эхэ хэлэн – манай баялиг»

51-дэхи наадамай дүнгүүд

эбээн тэдхэгшэ Буряад Уласай болбосоролой болон эрдэм ухаанай яаман

 

  1. ЭРХИМ ТЕСТ

I ҺУУРИ  Дамбаев Майдар, Ивалгын аймагай Һужаагай дунда һургуули

II ҺУУРИ  Дайндоров Ринчин, Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг

III ҺУУРИ Будажапова Валерия, Хориин аймагай Ааланай  дунда һургуули

  1. ЭРХИМ ПОСТ-БОДОЛ

I ҺУУРИ  Очирова Булаг Сэсэг, Зэдын аймагай  Доодо-Бургалтайн дунда һургуули

II ҺУУРИ Рабдаева Саша, Зэдын аймагай  Дээдэ-Үчөөтэйн дунда һургуули

III ҺУУРИ Доржиева Дулма, Зэдын аймагай  Цагаатайн дунда һургуули 

 

  1. БАЯН ХЭЛЭТЭЙ АРАД ЕРЭЭДҮЙТЭЙ

I ҺУУРИ Ванчикова Камила,Зэдын аймагай  Дээдэ-Үчөөтэйн дунда һургуули

II ҺУУРИ  Данзанова Дарья, Сэлэнгын аймагай Жаргалантын дунда һургуули

III ҺУУРИ Доржиева Дулма, Зэдын аймагай  Цагаатайн дунда һургуули

Тусхай шангууд:

— Базаржапова Одон Чимэг, Ивалгын аймагай Хойтобэеын дунда һургуули

—Алтан Гэрэл Алтан Очир, Ивалгын аймагай Һужаагай дунда һургуули

– Мэндхуу Өсөхбаатр, Сэлэнгын аймагай Галуута нуур хотын гимнази

  1. САГААН ДАРА ЭХЫН МАГТААЛ

I ҺУУРИ  Сэлэнгын аймагай Жаргалантын дунда һургуули

II ҺУУРИ  Зэдын аймагай  Дээдэ-Үчөөтэйн дунда һургуули

III ҺУУРИ  Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуули

 

  1. БЭЛИГҮҮН ТОЛИ

I ҺУУРИ  Раднаева Саша, Зэдын аймагай  Дээдэ-Үчөөтэйн дунда һургуули

II ҺУУРИ  Балданова Дарима, Зэдын аймагай  Цагаатайн дунда һургуули

III ҺУУРИ Буянтуева Янжима, Ивалгын аймагай Поселиин дунда һургуулиин «Этигэл» бүлгэм

  1. МОДОН ДАРХАН

I ҺУУРИ  Дашиев Арья, Сэлэнгын аймагай Ноёхоной дунда һургуули

II ҺУУРИ  Менжиков Амур, Зэдын аймагай  Доодо-Бургалтайн дунда һургуули

III ҺУУРИ Доржиев Бальжин, Түнхэнэй аймагай Шэмхын дунда һургуули

 

  1. УРАН БАРИМАЛ

I ҺУУРИ  Найданова Рэгзэма, Сэлэнгын аймагай Жаргалантын дунда һургуули

II ҺУУРИ  Очирова Булаг-Сэсэг, Зэдын аймагай  Доодо-Бургалтайн дунда һургуули

III ҺУУРИ Аюшеева Алина, Зэдын аймагай  Цагаатайн дунда һургуули

  1. АРҺАН ОЁДОЛ

I ҺУУРИ  Долгорова Сэржэна, Зэдын аймагай  Доодо-Бургалтайн дунда һургуули

II ҺУУРИ  Дондокова Эржэна, Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуули

III ҺУУРИ Жимбуева Анжела, Захааминай аймагай  Хуртагын ба Үлэгшэнэй дунда һургуулиинуудай бүлгэм

 

  1. ҺЭЕЫ ОЁДОЛ

I ҺУУРИ  Баранзаева Намгар, Ивалгын аймагай Хойтобэеын дунда һургуули

II ҺУУРИ  Рабдаева Александра, Зэдын аймагай  Дээдэ-Үчөөтэйн дунда һургуули

III ҺУУРИ Аюшеева Алина, Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуули

  1. ЭДИР ҮЛЬГЭРШЭД

I ҺУУРИ  Осодоев Даба, Зэдын аймагай  Цагаатайн дунда һургуули

II ҺУУРИ  Цыренова Цыржима, Зэдын аймагай  Инзагатын дунда һургуули

III ҺУУРИ Наханцаков Михаил, Ахын аймагай  Өөрлигэй дунда һургуули

1 һуури

2 һуури

3 һуури

Һуури

Һургуули

 Оноо
1 Зэдын аймагай  Дээдэ-Үчөөтэйн дунда һургуули 93,6
2 Ивалгын аймагай Хойтобэеын дунда һургуули 89,7
3 Зэдын аймагай  Доодо-Бургалтайн дунда һургуули 89,6
4 Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуули 88,5
5 Зэдын аймагай  Цагаатайн дунда һургуули 86,4
6 Буряад Уласай үндэһэтэнэй нэгэдэхи лицей-интернат 83
7 Сэлэнгын аймагай Жаргалантын дунда һургуули 82,4
8 Түнхэнэй аймагай Шэмхын дунда һургуули 74,7
9  Сэлэнгын аймагай Ноёхоной дунда һургуули 73,2
10 Мухаршэбэрэй аймагай  Галтайн дунда һургуули 72,3
11 Баргажанай аймагай  Баянголой дунда һургуули 68,2
12 Улаан-Үдэ хотын Мариинска интернат-һургуули 67,5
13 Ивалгын аймагай Һужаагай дунда һургуули 64,9
14 Ивалгын аймагай Поселиин дунда һургуулиин «Этигэл» бүлгэм 64
15 Захааминай аймагай  Хуртагын ба Үлэгшэнэй дунда һургуулиинуудай бүлгэм 63,1
16 Сэлэнгын аймагай Селендүүмын дунда һургуули 60,3
17  Хяагтын аймагай суглуулагдамал «Зорилго» бүлгэм 58,6
18 Ивалгын аймагай Доодо-Ивалгын дунда һургуули 53,9
19 Улаан-Үдэ хотын Зандан Жуу туб 50,6
20 Ивалгын аймагай Поселиин дунда һургуулиин «Эрмэлзэл» бүлгэм 38,3
21 Ивалгын аймагай Поселиин дунда һургуулиин «Найрамдал» бүлгэм 35,3
22 Хориин аймагай Ааланай  дунда һургуули 27,3
23 Сэлэнгын аймагай Галуута нуур хотын 3-дахи дунда һургуули 26,1
24 Ивалгын аймагай Гэльбэрын дунда һургуули 22,4
25  Ивалгын аймагай Оронгын дунда һургуули 22,2
26  Хориин аймагай Хориин 1-дэхи дунда һургуули 21
27  Сэлэнгын аймагай Үбэр-Зөөхэйн дунда һургуули 20,5
28  Сэлэнгын аймагай Галуута нуур хотын гимнази 18
29 Сэлэнгын аймагай Галуута нуур хотын 6-дахи дунда һургуули 13
30 Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг 11,9
31 Зэдын аймагай  Инзагатын дунда һургуули 9,5
32 Ахын аймагай  Өөрлигэй дунда һургуули 9
33  Сэлэнгын аймагай Галуута нуур хотын 4-дэхи дунда һургуули 7,5

Тодорхой хүсэнэгтэ үгтэнэ 51 наадам итоги конечный

Социальна сетьнүүд соо хубаалдаха

  • 17.04.2023
  • 0

51-дэхи наадамай положени

мэдээсэл

БУДДЫН ШАЖАНТАНАЙ ЗАНШАЛТА САНГХА

«ДАШИ ЧОЙНХОРЛИН» БУДДЫН ШАЖАНАЙ ЕХЭ СУРГУУЛИ

«ЭХЭ ХЭЛЭН – МАНАЙ БАЯЛИГ»

Бүгэдэ Буряадай һургуулинууд хоорондын 51-дэхи наадам

2023 оной майн 12

Эбээн тэдхэгшэ: БУРЯАД УЛАСАЙ БОЛБОСОРОЛОЙ БА ЭРДЭМ УХААНАЙ ЯАМАН

 

НААДАМАЙ ЗОРИЛГОНУУД

– Наадам буряад хэлэнэй гайхамшагта баялиг болохо нютаг хэлэнүүдые алдангүй үлээхэ, эхэ хэлээ хүндэлхэ, нютаг хэлээрээ харилсаха таарамжатай оршон байгуулхын тула эмхидхэгдэнэ.

– Наадамай гол зорилго – аман хэлэ хүгжөөхэ, нютаг хэлэнэй үгүүлбэриин аялга ойлгохо, хэлэхэ дадалтай болгохо. Эхэ хэлэнэйнгээ нөөсэ баяжуулха даабаринуудаа үргэдхэхэ.

– Түрэл арадайнгаа соёл, уралиг үзэхэ хүсэлынь урмашуулха, хүүгэдэй урлаха, оёхо, зохёохо арга боломжо дэмжэхэ, хурсадхаха.

НААДАМАЙ САГАЙ ХУБААРИ

«Эхэ хэлэн – манай баялиг» гэһэн hургуулинууд хоорондын наадам Ивалгын дасанда 2023 оной майн 12-то үглөөнэй 10 сагта эхилхэ.

НААДАМАЙ ЭРИЛТЭНҮҮД

Мэдүүлгэ, Согласие дансануудаа майн 10 болотор болотор exexelen@mail.ru гэһэн сахим хаягаар эльгээгты.

НААДАМАЙ ШАТАНУУД

Табан хушуу мал гэгдэһэн морин, үхэр, хонин, ямаа, тэмээгээ үе наhаараа үдхэжэ hууhан буряад зоной ажабайдалые адууhа малhаа амяарнь харахын аргагүй юм. Тиимэһээ түрэл хэлэндээ зорюулһан «Эхэ хэлэн – манай баялиг» гэһэн наадамай шатанууд үндэһэн шагай нааданай буудалнуудай нэрээр нэрлэгдэнхэй.

Шагайнууд хонин, ямаан, морин, үхэр, тэмээн гэһэн ондо ондоо үзэгдэлтэй байдаг юм. Хабтайжа бүхыгөөд унаһан шагайе «хонин»  («бүхэ»), хонхойгоод унаһыень «ямаан»  («хонхо»), бүтүү талаараа өөдөө хараад тогтоһониинь «морин», хээтэй хажуугаараа өөдөө хараһаниинь «үхэр», сомсойгоод тогтошоһониинь «тэмээн»  («ёро») болодог юм.

Наадам 10 шатаһаа бүридэнэ. Урилдаан бүхэндэ бүлэгүүдһээ 1-1 хүн орохо: Бэлигүүн толи, Эдир үльгэршэд, Баян хэлэтэй арад – ерээдүйтэй, тест «Түрэл Буряад хизаар», Пост-бодол, Сагаан Дара эхын магтаал, Арһан урлал, Һэеы урлал, Модон дархан, Уран баримал.

МЭДҮҮЛГЫН ЖЭШЭЭ

5 һарын 10 болотор exexelen@mail.ru хаягаар эльгээхэ.

Аймаг ________________________Һургуули___________________________

Хүтэлбэрилэгшэ багшын  (багшанарай) обог нэрэ ______________________

Холбоо бариха утаһан, e-mail: ____________________________________

Бүлэгтэ орохо үхибүүдэй обог, нэрэ, анги:

 

НААДАМАЙ ДҮРИМҮҮД

I ШАТА

ШАГАЙН МОРИН ТАЛА

Холо газарые ойртуулдаг, хариин зониие нэгэдүүлдэг, хазаар дараа хатартай морин эрдэниин нэрэтэй түрүүшын урилдаан.

БЭЛИГҮҮН ТОЛИ.  (0-10 оноо)

№1

Хоер ёслолой абаха орхихо тухай хэлсэн бэлигүүн толи гэсэн үйлэ. Э-Х. Галшиевай «Бэлигүүн толи» һүүлшын хэблэл. http://ehehelen. ru/wp-content/uploads/2019/01/Beliguun-toli-poslednaya-versiya. pdf  Даабари: «Хоер ёсной абаха орхихо тухай хэлсэн бэлигүүн толиноос сэрэмжэ эдлэхын үе маша үйлдэснэй гурбадчи». 173-230 нюурта үгтэһэн 409-536 сургаалнуудһаа хоёрыень шэлэн абаад, мем, уряа, зарлал зураг болгогты, тэрэ ажалаа хамгаалагты.

Хүндэтэ үхибүүд, Э-Х. Галшиевай «Бэлигүүн толиин» һүүлшын хэблэлһээ бүлэг бүлэгөөр даабари үгэхэдөө, энэ гайхамшаг зохёолтой таанадаа дүтөөр танилсуулхаа һананабди. Үгтэһэн бүлэг бүхыдэнь уншаад, тэндэһээ 2 һургаалынь шэлэн абагты, удхаарнь бодомжологты. Сургаал соохи үйлэ ушарай һубарил зураглан харуулха бэшэ, һургаалай юрэнхы удха өөһэдөө ойлгожо мем зураха, тэрэнээ зүбөөр тодорхойлхо гэжэ оролдогты.

P.S. «Плакат» гэжэ үгэ оршуулхада уряа, зарлал болохоор зурагууд гээд толи соо үгтэдэг. Интернет соо плакадта дүтэрхы «мем» гээд нэрлэгдэһэн урлалай зүйл хэрэглэгдэдэг болонхой. «Мем» гэжэ урлалай янза тухай бэшэхэдээ, зураг, фотозураг, видео, үгэ, мэдүүлэл, элдэб тэмдэг, үнгэ, смайлик хэрэглэн, ямар нэгэ ойлгосо олондо мэдүүлхэ, ойлгуулха, тарааха арга гэнэ. Сургаалай удха зүбөөр гаргаха гэжэ оролдогты, нютагайнгаа ламанартай зүбшэн хөөрэлдэгты.

№2

Анхарагты! Нэмэлтэ даабари! (0-10 оноо)

Хүндэтэ багшанар! «Эдир үльгэршэд нютаг бүридэ!» гэһэн уряа доро нютагай домог, онтохо, үльгэр хөөрэжэ шадаха тусхай һургуулида үхибүүдые уринабди. Үльгэршэн, найруулагша, киноактер Виктор Жалсанов июнь һарада 10 үдэрэй туршада 15 үхибүүдтэй июниин 19-һөө 29 болотор «Асториумда» (Улаан-Үдэ) хүдэлхэ.

Онтохошон, үльгэршэнэй һургуулида орохын тула үхибүүд нютагайнгаа ямар нэгэ домог, үльгэр  хөөрэжэ аудиофайлынь майн 10 болотор exexelen@mail.ru хаягаар эльгээхэ ёһотой. Нютаг нютагай үльгэр домогуудые эндэһээ абажа болохо, номууд соо хойнонь хаана, хэнһээ хэн бэшэжэ абааб гээд бэшээтэй. Энээн тухай заабаол үльгэрэй хойно хэлэхэ ёһотойбди: https://cloud.mail.ru/public/i5n4/MAXsTuEEy

Майн 12-то 51-дэхи «Эхэ хэлэн – манай баялиг» наадамда эдир үльгэршэд Виктор Жалсановтай уулзаха, тиимэһээ үльгэр-онтохоёо сээжээр хөөрэхэ аргатай болоод ерэхэ шухала.

Апрель, май һарын «Эхэ хэлэн – манай баялиг» наадамуудта аудиофайлаа эльгээһэн һурагшадай дүнгүүдээр эрхимүүдынь шэлэгдэжэ, 10 үдэрэй һуралсалда «Асториумда» уригдаха. Эдир үльгэршэдэй һургуулиин бүхы асуудалаар Жанна Чимитовна Дымчиковатай холбоо энэ утасаар бариха: 8 983 420 1729

ШАГАЙН ХОНИН ТАЛА

Ууса дүүрэн хэшэгтэй, урдаа хараха хушуута мал, хонгор дайдымнай шэмэг – хун сагаан хонин эрдэниин нэрэтэй хоёрдохи тэмсээн

а) «БАЯН ХЭЛЭТЭЙ АРАД – ЕРЭЭДҮЙТЭЙ» номинаци.  (0-10 оноо)

Хүндэтэ үхибүүд! Буряад, монгол үгэнүүдэй удха тайлбарилһан урилдаанда 2 даабари үгтэхэ.

№ 1

а) Ородһоо буряадта, монголдо оршуулагты. «Асуудалнууд, тестнүүд, оршуулганууд» номой «Толихон» сэдэбээр 100-135 асуудалнууд үгтэнэ. Жюриин гэшүүдэй үгэһэн 15-15 үгэнүүдэй оршуулга өөрын ойлгоһоор тайлбарилхат. —а даабари 0-4 оноогоор сэгнэгдэхэ.

ТОЛИХОН

Хүнэй зан абариин муу, һайн таланууд, гадаада түхэл

Тайлбаринь:

1) ород-монгол толиһоо; 2) ород-буряад толиһоо абтанхай; 3) Нютаг хэлэнүүдэй буряад-ород хэлэнэй толиһоо үгэнүүдые хэрэглэгты.

  1. ПОВИСШИЙ НОС 1) унжих хамар; 2) һанжуу хамар
  2. ПЛОСКИЙ НОС 1) хавтгай хамар; 2) хабтагар хамар
  3. ВЕРХНИЕ И НИЖНИЕ ВЕКИ 1) дээд, доод зовхи; 2) дээдэ ба доодо зубхи
  4. РЕСНИЦЫ 1) сормуус; 2) һорьмоһон
  5. ЦВЕТ ГЛАЗ 1) нүдны өнгө; 2) нюдэнэй үнгэ
  6. ОТВИСШИЕ ВЕКИ 1) унжсан зовхи; 2) һанжаһан зубхи
  7. КОСОЙ, СМОТРЕТЬ КОСО 1) хялар, хялайсан нүд; 2) хилар, хилайха
  8. УМНЫЕ ГЛАЗА 1) цэцэн нүд; 2) сэсэн нюдэн
  9. БЕЛЬМО НА ГЛАЗУ 1) нүдний үүл; 2) үүлэтэй нюдэн
  10. ЗОРКИЕ ГЛАЗА 1) хурц нүд; 2) хурса нюдэн
  11. НАДБРОВНЫЕ ДУГИ 1) хөмсгийн яс; 2) хүмэдхэ
  12. ВИСОК 1) чамархай, санчиг; 2) сабиргай, һаншаг
  13. КЛЮЧИЦА 1) эгэм, омруу; 2) ээм
  14. ПУПОК 1) хүйс; 2) хүйһэн
  15. ЛОКОТЬ 1) тохой; 2) тохоног
  16. ЛАДОНЬ 1) алга; 2) альган
  17. БОЛЬШОЙ ПАЛЕЦ 1) эрхий хургуу; 2) эрхы, ехэ хурган
  18. НОГТИ 1) хумс; 2) хюмһан
  19. СУСТАВЫ ПАЛЬЦЕВ 1) хургууны үе; 2) хурганай үенүүд
  20. СКУЛА (скулы) 1) шанаа; 2) шанаа
  21. ЩЕКА (И) 1) хацар; 2) хасар (нууд)
  22. ГЛАЗНИЦА 1) нүдний ухархай; 2) улхархай
  23. КРЕПКИЙ, ДЮЖИЙ 1) чийрэг хүдэр; 2) шиираг, хүдэр
  24. МИЗИНЕЦ 1) чигчий хуруу; 2) шэгшы хурган
  25. ОГНЕННО-РЫЖИЙ 1) улаан шар; 2) хушан шара
  26. БЕЛЫЙ, СИНЕВШИЙ 1) хөх цагаан; 2) сахигар сагаан
  27. БЛЕСТЯЩЕ ЧЁРНЫЙ 1) гялалзсан хар; 2) гэлин хара
  28. ПЕПЕЛЬНО-БЛЕДНЫЙ 1) үнс цонхигор; 2) үнэһэн хүхэ
  29. ТЕЛО, ОРГАНИЗМ 1) бие бодис, махбод; 2) бэе махабад
  30. ПЯТЬ КОНЕЧНОСТЕЙ ТЕЛА 1) биеийн 5 мөч (2 гар, 2 хүл, толгой) ; 2) бэеын табан мүсэ (тархи, 2 хүл, 2 гар)
  31. СТРОЙНЫЙ ЧЕЛОВЕК 1) гуалиг бэе; 2) гүрбэгэр хүн
  32. КРАСИВЫЕ ЧЕРТЫ ЛИЦА 1) гуа сайхан, цэвэр нүүр шарай; 2) сэбэр зүһэтэй
  33. СТАТНЫЙ 1) бие тэгш; 2) тэгшэ бэе
  34. ОПРЯТНЫЙ 1) цэмцгэр хүн; 2) сэбсэгэр хүн
  35. КОСТЛЯВЫЙ 1) яслаг; 2) яһархуу
  36. ШИРОКИЙ, ПЛЕЧИСТЫЙ 1) өргөн мөртэй, ханхар хүн; 2) тээхэгэр хүн.

б) «Танилсая». Асуудалда харюусаһан хөөрэлдөөн. Даабари сээжээр дүүргэгдэхэ. Урилдаанай шүүгшэд таанадһаа интервью абаха. — б даабари 0-6 оноогоор сэгнэгдэхэ.

– Табигдаһан асуудалнуудта тодорхой, дүүрэн харюу монгол хэлэн дээрэ үгэхэ, харилсаанай ёһо заршам сахиха шухала. Асуудалнууд уридшалан үгтэнэ… Анхарагты, бэлдэгты.

– Где ты родился и где сейчас живешь? Танай мөндэлсэн газар хаана, одоо хаана амьдарч байна вэ?

– Кто твои родители, где и кем они работают? Таны эцэг эх хэн бэ, хаана, хэнээр ажилладаг вэ?

– Какими земляками гордишься больше всего? Та аль нутгийнханаараа хамгийн их бахархдаг вэ?

– Какое интересное хобби или увлечения у тебя есть? Таны сонирхолтой хобби юу вэ?

– Смог бы ты месяц прожить без интернета и гаджетов? Та интернет, хэрэгсэлгүйгээр нэг сар амьдарч чадах уу?

– Какие блюда умеешь сам готовить? Та өөрөө ямар хоол хийж чадах вэ?

– Какими 5 словами можешь описать своего друга? Та найзаа тодорхойлохдоо ямар 5 үг хэрэглэх вэ?

– Что обычно делаешь по выходным? Та амралтын өдрүүдэд ихэвчлэн юу хийдэг вэ?

– Какие социальные сети чаще всего следишь? Та ямар нийгмийн сүлжээг хамгийн их дагадаг вэ?

– Какую профессию хотел бы выбрать в будущим и почему? Та ирээдүйд ямар мэргэжлийг сонгох хүсэлтэй байна вэ, яагаад?

Словари-толинууд.  https://www. prlib. ru/item/363197

https://www.studmed.ru/view/kruchkin-yu-bolshoy-sovremennyy-russko-mongolskiy-mongolsko-russkiy-slovar-2006_e86eed10d66.html

№2

Бүлэгэй нэгэ гэшүүн сайт дээрэ регистраци хэхэ, удаань маанадай дурадхаһан тест энэ урилдаанда ороод, дүүргэхэ аргатай. Сайт https://xesheel. exexelen.ru/ Как проверять вопросы: дээрэ үгтэһэн тестнүүдээр бэеэ һорихо, мэдэсээ бэхижүүлхэ аргатай. Регистрация и запись на курс: https://disk. yandex. ru/i/qnlziaYiWptcmg Тестовэ даабари дүүргэлгын даабарида бүлэгһөө 1 хүн орохо ёһотой.

Асуудалнуудые яагаад шалгажа болохоб? Наадамай урилдаанда бэлдэхэдээ, https://buryadxelen. com/ сайт дээрэ байһан тестнүүдээр, мүн Я. Ивахиновагай «Асуудалнууд, тестнүүд, оршуулганууд» ном соо үгтэһэн «Түрэл Буряад хизаар» гэһэн сэдэб харагты (43-53хууд).

№3 (0-10 оноо)

Буряад хэлэн дээрэ Амарсана Жалцановай зохёон бүтээһэн мүльтигүүдэй табандань нэгэ-нэгэ санамжа-комментари в ВКонтакте бэшэхэ даабари. Һанамжаяа өөрынгөө нютаг хэлэеэ хэрэглэн, В Контакте соо табигдаһан мультигүүдтэ нэрэ обогтоёо, бүлгэмэйнгээ нэрэтэй табигты.

  1. Шар үнгэ https://vk.com/club216208451?w=wall-216208451_337

Шара үнгэ https://vk.com/club216208451?w=wall-216208451_342

  1. Тэмээ халгай https://vk.com/club216208451?w=wall-216208451_338

Тэмээн халаахай https://vk.com/club216208451?w=wall-216208451_343https://vk.com/club216208451?w=wall-216208451_343

  1. Аяга https://vk.com/club216208451?w=wall-216208451_339

Аяга https://vk.com/club216208451?w=wall-216208451_344

  1. Мойл https://vk.com/club216208451?w=wall-216208451_340

Мойһон https://vk.com/club216208451?w=wall-216208451_345

  1. Бэеэ дулаанаар абажа яв https://vk.com/club216208451?w=wall-216208451_341

Бэеэ дулаанаар абажа яба https://vk.com/club216208451?w=wall-216208451_346

Группа руу орогты, постнуудтаа лайкнуудые табигты, нүхэдөөрөө хубаалдагты.

Һанамжануудта эрилтэ: 250 тэмдэгһээ бага бэшэ хэмжээнэй, аудио, видео баһа табилсахада болохо. Буряад клавиатура, таараха эмодзи-смайлигуудые хэрэглэгты, комментаритнай олон лайктай байбал — һайн. Һанамжа-комментаридаа мүльтигэй удха юрэ хөөрэһэн бэшэ, харин түрэл хэлэн дээрээ өөрын хандаса, ойлгосо тайлбарилжа харуулһан гү, али хараһанаа оньһон үгөөр баталһан, мүн мүльтиг зохёогшын ажалда сэгнэлтэ, өөрын хандаса үгэһэншье байжа болохо. Тодорхойлбол, өөһэдынгөө арга боломжоор энэ даабари дүүргэгты.

Һанамжа-комментариингаа ворд вариант болон табан скриншодуудые exexelen@mail.ru майн 10 болотор ябуулхат.

ШАГАЙН ҮХЭР ТАЛА

www. ehehelen. ru гэһэн сайтын аудиоматериал соо «Сагаан Дара эхын магтаал» шагнагты. https://ehehelen.ru/sagaan-darhin-sedhel-mete-hurdyn-magtaal-xiii-naadam/ Зүбөөр, тодоор үгүүлэн уншаха (юрэ уншалга). Бүлэгөөрөө уншаха гэһэн даабариин эрилтэ дүүргэхэ шухала!

ШАГАЙН ЯМААН ТАЛА

Һүбэлгэн гээшэнь аргагүй, хурдан түргэниинь гайхалтай, бэлшээриин һайниие бэдэрдэг, бэрхэшээл гэжэ мэдэдэггүй ямаанай зан абариие һайшаажа орохо урилдаан.

Оёдолшо басагад арһан урлал, һэеы урлал гэһэн хоёр шэглэлээр хүдэлхэдөө, оёдолой ба ажал тухайгаа хөөрэһэнэй түлөө 2 сэгнэлтэтэй болохот, дүн гаргалгада ниитэлһэн оноо табигдаха (0-13)

Арһан оёдол  (0-10 оноо гол хүдэлмэридэ + нэмэлтэ даабарида 0-3 оноо)

а) 52- 54 размерэй сээжэбшын хэбээр  (лекало) оёдол хэхэ гэһэн гэрэйнгээ даабари дүүргээд ерэхэ. Оёһон сээжэбшэтнай сэгнэгдэхэ. Канцелярска хутага, хурса хайша, шугам, хурабша, карандаш гү, али ручка, арһа оёдог тусхай зүү заатагүй асарха (тэбэнэ бэшэ), №10 ниидхэ, хониной элдэһэн арһа гү, али хэрэгһээ гараһан элдэһэн арһанай зүйл  (дубленко-дэгэл, хүнжэл, хүүртиг…) асаржа болохо. Багшатаяа суг бүһэтэй хүнэй  (48-52 размерэй) арһан дэгэлэй  (курткын) лекало – хэб бэлдэхэт.

Энэ шатын нэмэлтэ даабари: 2-3 минутын туршада сээжэбшэ яагаад оёһон тухайгаа хөөрөө, зугаа хэхэт. Арһа элдэлгэ гээшэ ехэ ажалтай байгаа. Тиибэшье арһан хубсаһан бэедэ һайн нүлөөтэй эдлэл юм. Таанар ажалдаа юунэй арһа, оёдолой ямар зүү хэрэглээбта, сээжэбшэтнай хэды хубиһаа бүридэнэб, яагаад тэдэнээ холбонобта г.м. тухай (пошаговое описание работы) хөөрэхэ.

Һэеы оёдол  (0-10 оноо гол хүдэлмэридэ + нэмэлтэ даабарида 0-3 оноо) 0-13 оноо

б) Һэеыгээр урлал хэхэ басагад урда наадамда үгтэһэн даабари – богони дэгэл  (куртка) оёод асархат. Наадамда үбэлдөө өөһэдтөө таарама санашанай хубсаһа (лыжный комплект) –комбинезон + курткын хэб  (лекало) бэлдээд асараарайгты. Энэ даабари сэгнэгдэхэ. Тэрэ хэбэйнгээ хэмжүүртэ тааруулан, һэеы худалдан абахат. 1 п.м. һэеы 300 түхэригтэ  (50% хямдаралтай). Бэлдэһэн хэбээрээ багшатаяа суг һэеыгээ эсхэхэт. Хурса хайша, шугам, хурабша, карандаш гү, али ручка, утаһа-ниидхэ асарха. Нэмэлтэ даабари: оёдолшо басагад гэртээ хэһэн ажалайнгаа ябаса тухай тодорхойгоор хөөрэжэ үгэхэ. Хурьганай нооһон хурга зузаан, хун шэнги дун сагаан һэеы хаана хэрэглэжэ болохоб, юрын бүдөөр оёһонһоо һэеыгээр урлахада хэр хүндэб, оёдолой ямар янзануудые хэрэглээбта, һэеы оёдолдо эгээл шухалань юун бэ гэхэ мэтэ асуудал тодолон, өөрынгөө һанамжа бодолоо 2-3 минута соо хэлэхэ.

 

ШАГАЙН ТЭМЭЭН ТАЛА

Арад зоноо тэдхэдэг, элинсэгэйнгээ нютагта заяан гэжэ магтуулһан ажалша, бүхэриг тэмээндэ зорюулагдаһан шата. Эжы абын дүршэл халан абаха басагад, хүбүүдтэ зорюулагдаһан урилдаан.

а) Модон дархан (0-10 оноо). Утаашаа 45 см, үндэрөөрөө 15 см хэмжүүрэй жэжэ зүйлнүүдэй хайрсаг. Ажал хэһэн тухайгаа хэһэн 2 минутын хөөрөөн танай гол ажалай оноодо нэмэгдэхэ  (0-3 оноо), дүн гаргалгада ниитэлһэн оноо табигдаха (0-13). Һугалгатай хайрсаг (ящик с выдвижными ячейками) дархалхадаа, ажалай ямар зэмсэгүүдые хэрэглээбта, ажалаа юунһээ эхилээд, юугээр дүүргээбта? Модоор дарха хэхэдээ, ямар үйлэнүүдые ябуулнабта? Шэнэ үгэнүүдые мэдэхэ болоогта?… гэхэ мэтэ асуудалнуудые зугаадаа тодологты.

 

б) УРАН БАРИМАЛ  (пластилин) 0-13 оноо

Ойн амитан – хандагай.

Манай Буряад орон элдэб зэрлиг амитадаар элбэг баян газарнуудай нэгэн болоно. Һалаатаһан эбэртэй, туруута томо ойн амитан хандагай тухай юу мэдэхэбта? Урлалайнгаа ажалай һубарил тухай 2 минута соо удаа дараалуулан хөөрэжэ үгэгты (пошаговое описание работы). Танай хэһэн хөөрөөн амяараа сэгнэгдэн, гол ажалайтнай оноодо нэмэгдэхэ  (0-3 оноо), дүн гаргалгада ниитэлһэн оноо табигдаха (0-13).

 

ШАНГУУД ТУХАЙ

1, 2, 3-дахи һуури эзэлһэн һурагшадай бүлэгүүдтэ ба тэдэниие бэлдэһэн багшанартань диплом болон мүнгэн шан  (30 мянга, 20 мянга, 10 мянган түхэриг) мүн тусхай бэлэгүүд барюулагдаха.

 

ХЭРЭГЛЭХЭ НОМ ЗОХЁОЛ

С. Д. Бабуев, Ц. Ц. Бальжинимаева «Буряад зоной урданай һуудал байдалай тайлбари толи» У-Ү, 2004;

https://buryadxelen. com/»Буряад хэлэн» гэһэн сахим һураха бэшэгэй «Минии бэе», «Ёһо заншал», «Буряад арад», «Эхэ нютаг»;

Бэлигүүн толи http://ehehelen. ru/wp-content/uploads/2019/01/Beliguun-toli-poslednaya-versiya. pdf;

«Учение Пандито Хамба Ламы Д. Д. Этигэлова», 2016, 2017, 2018, 2019; 2020; 2021. Ссылкэ: https://docs. google. com/document/d/1ejak22tQ0qVnAr_lr8LIgBuv7LaNDtRtdbjHDGftpQs/edit#heading=h. 3dpy54d6sgj9

«Буддаадын шажанай үгын тайлбари толи», «Даши Чойнхорлин» университедэй хэблэл, Ивалга, 2016 он;

«Буряад үнэн» сонин болон бусад сонин, сэтгүүл, номууд;

Галдан Ленхобоев «Ашатын һайхан заяан» ном татажа абагты: http://soyol. ru/culture/books/4356/

Лодон Линховоин «Лодон багшын дэбтэрһээ» ном татажа абагты: http://soyol. ru/culture/books/4357/

Сүлжээндэ ороод, фейсбук холбоондо Хамба лама Дамба Аюшеевэй хуудаһа хараха;

«Буряад хэлэнэй тобшо тайлбари толи», У-Ү, 2004

http://soyol. ru/bur/

Л. Шагдаров. К. Черемисов. Буряад-ород толи, У-Ү, 2006

Социальна сетьнүүд соо хубаалдаха

  • 10.04.2023
  • 0

50-дахи наадамай дүнгүүд

мэдээсэл

Апрелиин 7-до Ивалгын дасанда үнгэрһэн «Эхэ хэлэн-манай баялиг «гэһэн 50-дахи наадам Буряад Уласай соёлой яаманай дэмжэлгээр үнгэрбэ. 30 бүлэг 300 гаран үхибүүд ерэжэ хабаадаба.

1 һуури Харланай үхибүүдэй бүлэг

2 һуури  Хориин аймагай Ааланай  дунда һургуули

3 һуури Зэдын аймагай  Дээдэ-Үчөөтэйн дунда һургуули

 

  1. ЭРХИМ ТЕСТ

I ҺУУРИ  Раднаев Хайдаб, Буряад Уласай үндэһэтэнэй нэгэдэхи лицей-интернат

II ҺУУРИ  Цынгуев Дамдин, Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Сансар »  бүлгэм

III ҺУУРИ Хандуева Сурена, Ивалгын аймагай Хойтобэеын дунда һургуули

 

  1. ЭРХИМ ПОСТ-БОДОЛ

I ҺУУРИ  Буянтуева Дари, Хориин аймагай Ааланай  дунда һургуули

II ҺУУРИ  Гомбоев Жаргал, Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг

III ҺУУРИ Лыгденова Сарюна, Улаан-Үдэ хотын 32-дахи дунда һургуулиин «Эрмэлзэл» бүлгэм 

 

  1. БАЯН ХЭЛЭТЭЙ АРАД ЕРЭЭДҮЙТЭЙ

I ҺУУРИ  Од-Туяа, Буряад Уласай үндэһэтэнэй нэгэдэхи лицей-интернат

II ҺУУРИ  Одончимэг Базаржапова, Ивалгын аймагай Хойтобэеын дунда һургуули

III ҺУУРИ Жамбалов Жамбал, Хориин аймагай Ааланай  дунда һургуули

 

  1. ЭТИГЭЛЭЙ ХАМБЫН ЗАЛЬБАРАЛ

I ҺУУРИ  Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Жэмбүүр»  бүлгэм

II ҺУУРИ  Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг

III ҺУУРИ Хориин аймагай Ааланай  дунда һургуули

 

  1. БЭЛИГҮҮН ТОЛИ

I ҺУУРИ  Рабдаева Саша, Зэдын аймагай  Дээдэ-Үчөөтэйн дунда һургуули

II ҺУУРИ  Дайндаров Барас, Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг

III ҺУУРИ  Менжиков Амур, Зэдын аймагай  Доодо-Бургалтайн дунда һургуули

 

  1. МОДОН ДАРХАН

I ҺУУРИ  Раднаев Булат, Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг

II ҺУУРИ  Тамжитов Номто, Хориин аймагай Ааланай  дунда һургуули

III ҺУУРИ Базаров Сандан, Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Жэмбүүр»  бүлгэм

 

  1. УРАН БАРИМАЛ

I ҺУУРИ  Доржиева Сойжина, Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Жэмбүүр»  бүлгэм

II ҺУУРИ  Дашицыренов Рандал, Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Сансар»  бүлгэм

III ҺУУРИ  Раднаева Аяна, Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг

 

  1. АРҺАН УРЛАЛ

I ҺУУРИ  Хумаева Баира, Улаан-Үдэ хотын Мариинска интернат-һургуули

II ҺУУРИ  Тамжитова Дулма, Хориин аймагай Ааланай  дунда һургуули

III ҺУУРИ Аюшеева Алина, Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Жэмбүүр»  бүлгэм 

 

 9. ҺЭЕЫ УРЛАЛ

I ҺУУРИ  Дашинимаева Янжина, Буряад Уласай үндэһэтэнэй нэгэдэхи лицей-интернат

II ҺУУРИ  Бальжинимаева Бальжин, Ивалгын аймагай Поселиин дунда һургуулиин «Эрмэлзэл» бүлгэм

III ҺУУРИ Гуруева Юмжана, Хориин аймагай Ааланай  дунда һургуули

 

 10. ЭДИР ҮЛЬГЭРШЭД

I ҺУУРИ  Рабдаева Саша, Зэдын аймагай  Дээдэ-Үчөөтэйн дунда һургуули

II ҺУУРИ  Буянтуева Дари, Хориин аймагай Ааланай  дунда һургуули

III ҺУУРИ Дайндаров Барас, Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг

 

һуури

Һургуули

 Оноо
1 Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг 95,3
2 Хориин аймагай Ааланай  дунда һургуули 95
3 Зэдын аймагай  Дээдэ-Үчөөтэйн дунда һургуули 88
4 Буряад Уласай үндэһэтэнэй нэгэдэхи лицей-интернат 87,3
5 Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Жэмбүүр»  бүлгэм 86,4
6 Зэдын аймагай  Доодо-Бургалтайн дунда һургуули 81,5
7 Ивалгын аймагай Хойтобэеын дунда һургуули 79,2
8 Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Сансар »  бүлгэм 78,3
9 Улаан-Үдэ хотын Мариинска интернат-һургуули 74,6
10 Мухаршэбэрэй аймагай  Галтайн дунда һургуули 69,5
11 Улаан-Үдэ хотын «Зандан Жуу» бүлгэм 66,8
12 Ивалгын аймагай Поселиин дунда һургуулиин «Эрмэлзэл» бүлгэм 66,3
13 Ивалгын аймагай Поселиин дунда һургуулиин «Найрамдал» бүлгэм 64,7
14 Ивалгын аймагай Поселиин дунда һургуулиин «Этигэл» бүлгэм 63,3
15 Ивалгын аймагай Һужаагай дунда һургуули 61,6
16 Сэлэнгын аймагай Селендүүмын дунда һургуули 60,3
17 Улаан-Үдэ хотын 32-дахи дунда һургуулиин «Эрмэлзэл» бүлгэм 52,2
18 Ивалгын аймагай Оронгын дунда һургуули 50,2
19 Ивалгын аймагай Доодо-Ивалгын дунда һургуули 35,8
20  Улаан-Үдэ хотын 32-дахи дунда һургуулиин «Найдал» бүлгэм 35
21 Хориин аймагай Ааланай  дунда һургуулиин 2-дохи бүлгэм 33,3
22 Түнхэнэй аймагай Горхоной дунда һургуули 16
23 Ивалгын аймагай Гэльбэрын дунда һургуули 15,9
24 Ивалгын аймагай Сотниковой дунда һургуули 13,6
25 Баргажанай аймагай Баянголой дунда һургуули 7
26 Сэлэнгын аймагай Жаргалантын дунда һургуули 6,9

Тодорхой хүсэнэгтэ үгтэнэ 50 наадам итоги на сайт

Социальна сетьнүүд соо хубаалдаха

  • 16.03.2023
  • 0

50-дахи наадамай положени

мэдээсэл

БУДДЫН ШАЖАНТАНАЙ ЗАНШАЛТА САНГХА

«ДАШИ ЧОЙНХОРЛИН» БУДДЫН ШАЖАНАЙ ЕХЭ СУРГУУЛИ

«ЭХЭ ХЭЛЭН – МАНАЙ БАЯЛИГ»

Бүгэдэ Буряадай һургуулинууд хоорондын 50-дахи наадам

2023 оной 4 сарын 7

Эбээн тэдхэгшэ: Буряад Уласай Соёлой яаман

НААДАМАЙ ЗОРИЛГОНУУД

– Наадам буряад хэлэнэй гайхамшагта баялиг болохо нютаг хэлэнүүдые алдангүй үлээхэ, эхэ хэлээ хүндэлхэ, нютаг хэлээрээ харилсаха таарамжатай оршон байгуулхын тула эмхидхэгдэнэ

– Наадамай гол зорилго – аман хэлэ хүгжөөхэ, нютаг хэлэнэй үгүүлбэриин аялга һайн ойлгохо, хэлэхэ дадалтай болгохо. Эхэ хэлэнэйнгээ нөөсэ баяжуулха даабаринуудаа үргэдхэхэ.

– Түрэл арадайнгаа хэлэ, соёл, уралиг үзэхэ хүсэлынь урмашуулан дэмжэхэ, хүүгэдэй урлаха, зохёохо арга боломжо хурсадхаха.

НААДАМАЙ САГАЙ ХУБААРИ

«Эхэ хэлэн – манай баялиг» гэһэн hургуулинууд хоорондын наадам Ивалгын дасанда 2023 оной апрелиин 7-до үглөөнэй 10 сагта эхилхэ.

НААДАМАЙ ЭРИЛТЭНҮҮД

Мэдүүлгэ, Согласие дансануудаа апрелиин 6 болотор болотор exexelen@mail.ru гэһэн сахим хаягаар эльгээгты.

НААДАМАЙ ШАТАНУУД

Табан хушуу мал гэгдэһэн морин, үхэр, хонин, ямаа, тэмээгээ үе наhаараа үдхэжэ hууhан буряад зоной ажабайдалые адууhа малhаа амяарнь харахын аргагүй юм. Тиимэһээ эхэ хэлэндээ зорюулһан «Эхэ хэлэн – манай баялиг» гэһэн наадамай шатанууд үндэһэн шагай нааданай буудалнуудай нэрээр нэрлэгдэнхэй.

Шагайнууд хонин, ямаан, морин, үхэр, тэмээн гэһэн ондо ондоо үзэгдэлтэй байдаг юм. Хабтайжа бүхыгөөд унаһан шагайе «хонин» («бүхэ»), хонхойгоод унаһыень «ямаан» («хонхо»), бүтүү талаараа өөдөө хараад тогтоһониинь «морин», хээтэй хажуугаараа өөдөө хараһаниинь «үхэр», сомсойгоод тогтошоһониинь «тэмээн» («ёро») болодог юм.

МЭДҮҮЛГЫН ЖЭШЭЭ

4 һарын 5 болотор exexelen@mail.ru хаягаар эльгээхэ.

Аймаг ________________________Һургуули___________________________

Хүтэлбэрилэгшэ багшын (багшанарай) обог нэрэ ______________________

Холбоо бариха утаһан, e-mail: ____________________________________

Бүлэгтэ орохо үхибүүдэй обог, нэрэ, анги:

 

НААДАМАЙ ДҮРИМҮҮД

I ШАТА

ШАГАЙН МОРИН ТАЛА

 

Холо газарые ойртуулдаг, хариин зониие нэгэдүүлдэг, хазаар дараа хатартай морин эрдэниин нэрэтэй түрүүшын урилдаан.

 

БЭЛИГҮҮН ТОЛИ. (10 оноо)

№1

Хоер ёслолой абаха орхихо тухай хэлсэн бэлигүүн толи гэсэн үйлэ. Э-Х. Галшиевай «Бэлигүүн толи» һүүлшын хэблэл.  http://ehehelen.ru/wp-content/uploads/2019/01/Beliguun-toli-poslednaya-versiya.pdf

Даабари «Хоер ёсной абаха орхихо тухай хэлсэнэй бэлигүн толиноос оюун сургахын үедэ маша үйлдэснэй хоертинь». 115-173 нюурта үгтэһэн 271-408 сургаалнуудһаа хоёрыень шэлэн абаад, мем, уряа, зарлал зураг болгогты, тэрэ ажалаа хамгаалагты.

Хүндэтэ үхибүүд, Э-Х. Галшиевай «Бэлигүүн толиин» һүүлшын хэблэлһээ бүлэг бүлэгөөр даабари үгэхэдөө, энэ гайхамшаг зохёолтой таанадаа дүтөөр танилсуулхаа һананабди. Үгтэһэн бүлэг бүхыдэнь уншаад, тэндэһээ 2 һургаалынь шэлэн абагты , удхаарнь  бодомжологты. Сургаал соохи үйлэ ушарай һубарил зураглан харуулха бэшэ, һургаалай юрэнхы удха өөһэдөө ойлгожо мем зураха, тэрэнээ зүбөөр тодорхойлхо гэжэ оролдогты.

P.S. «Плакат» гэжэ үгэ оршуулхада уряа, зарлал болохоор зурагууд гээд толи соо үгтэдэг. Һүүлэй үедэ интернет соо плакадай зорилгодо дүтэрхы «мем» гээд нэрлэгдэһэн урлалай зүйл хэрэглэгдэдэг болонхой гэжэ ажаглахаар. «Мем» гэжэ урлалай янза тухай бэшэхэдээ, зураг, фотозураг, видео, үгэ, мэдүүлэл, элдэб тэмдэг, үнгэ, смайлик хэрэглэн, ямар нэгэ ойлгосо олондо мэдүүлхэ, ойлгуулха, тарааха арга гэнэ. Сургаалай удха зүбөөр гаргаха гэжэ оролдогты, нютагайнгаа ламанартай зүбшэн хөөрэлдэгты.

№2

Анхарагты! Нэмэлтэ даабари!

Хүндэтэ багшанар!

«Эдир үльгэршэд нютаг бүридэ!» гэһэн уряа доро нютагай домог, онтохо, үльгэр хөөрэжэ шадаха тусхай һургуулида үхибүүдые уринабди. Үльгэршэн, найруулагша Виктор Жалсанов июнь һарада 10 үдэрэй туршада 15 үхибүүдтэй “Асториумда” (Улаан-Үдэ) хүдэлхэ.

Онтохошон, үльгэршэнэй һургуулида орохын тула танай нютагай бэлигтэй үхибүүд ямар нэгэ домог, онтохо хөөрэжэ, аудио, видео файлынь апрелиин 4 болотор Дымчикова Ж.Ч. эльгээхэ ёһотойт: exexelen@mail.ru

Апрель, май һарын “Эхэ хэлэн – манай баялиг” наадамуудта аудиофайлнуудаа эльгээһэн  аймагуудай, хотын һурагшадтай уулзажа, эрхим үхибүүд “Асториумда” уригдаха (10 үдэрэй һуралсал, ажамидарал, хоол түлэбэригүй).

Ямар нютагай үхибүүн юу хөөрэхэб гэһэн асуудал бидэ шиидхэлсэхэбди. Буряад ороной бүхы аймагуудаар эрдэмтэдэй суглуулһан үльгэрнүүдэй номууд сооһоо танай үхибүүндэ таараха зохёол шэлэн абаха аргатайбди. Арбан үдэрэй һуралсалай дараа танай һурагша хэмжээ ябуулгануудтай  хөөрэхэ бэлэн номер – нютагайнгаа үльгэр, домогтой болохо.

Эдир үльгэршэдэй һургуулиин бүхы асуудалаар Жанна Чимитовна Дымчиковатай холбоо энэ утасаар бариха: 8 983 420 1729  Энэ ссылкээр https://cloud.mail.ru/public/i5n4/MAXsTuEEy үльгэр, онтохо хараха аргатайт.   Һургуулинууд ямар онтохо хөөрэхэ аргатайб гэһэн мэдээсэл эндэ уншаха Распределение сказок

 

ШАГАЙН ХОНИН ТАЛА

Ууса дүүрэн хэшэгтэй, урдаа хараха хушуута мал, хонгор дайдымнай шэмэг – хун сагаан хонин эрдэниин нэрэтэй хоёрдохи тэмсээн

а) «БАЯН ХЭЛЭТЭЙ АРАД – ЕРЭЭДҮЙТЭЙ» номинаци.

Хүндэтэ үхибүүд! Буряад, монгол үгэнүүдэй удха тайлбарилан урилдахабди. 3 даабари үгтэхэ. —а, -б даабаринууд 0-3 оноогоор, -в даабари 0-4 оноогоор сэгнэгдэхэ. Даабари сээжээр дүүргэгдэхэ.

№ 1

  1. Билет татан, даабари абаха эдэ үгэнүүдтэ: а) удхаараа адли гү, али дүтэрхы удхатай үгэнүүдые-синонимуудые, б) харша удхатай – антонимуудые ологты.

Уужам-үргэн… – хабшуу…

Нойтон-шиигтэй… – хуурай…

Илдам-налгай… – хэрзэгы, шэрүүн…

Саагуур-холуур… – дүтүүр, наагуур…

Хямда-үнэгүй…сэнтэй… – үнэтэй…

Шэмээгүй – аалин…, намдуу – шууяатай…

б) Ородһоо буряадта, монголдо оршуулагты: «Асуудалнууд, тестнүүд, оршуулганууд» номой «Толихон» сэдэбээр 1-50 асуудалнууд үгтэһэн байгаа. Эдэ үгэнүүдээ дабтаад ерэхэт. Дээрэнь 50  шэнэ үгэнүүдые мэдэхэ болоод ерэхэт. Жюриин гэшүүдэй үгэһэн 15-15 үгэнүүдэй оршуулга өөрын ойлгоһоор тайлбарилхат.

ТОЛИХОН

Хүнэй зан абариин муу, һайн таланууд, гадаада түхэл

Тайлбаринь:

1) ород-монгол толиһоо; 2) ород-буряад толиһоо абтанхай

3) Нютаг хэлэнүүдэй буряад-ород хэлэнэй толиһоо үгэнүүдые хэрэглэгты.

«Эхэ хэлэн – манай баялиг» 49 наадамда үгтэһэн үгэнүүдые дабтаха даабари.

  1. ОРГАНИЗОВАННЫЙ 1) эмхтэй, цэгцтэй; 2) эмхитэй, журамтай ….
  2. ОДАРЁННЫЙ 1) авьяаслаг; 2) абьяастай, бэлигтэй …
  3. ОСТРОУМНЫЙ 1) цэцэн, уран ухаантай; 2) һанаамгай хурса ухаан ….
  4. ВЕСЁЛЫЙ 1) цэнгэлтэй, зугаатай; 2) зугаатай, хүхюу …
  5. ОТХОДЧИВЫЙ 1) уур нь амархан гардаг хүн; 2) сагаалмар зан, уурынь түргэн тарадаг…
  6. ПОНЯТЛИВЫЙ 1) ойлгомж сайтай; 2) ойлгомжотой, һүбэлгэн ухаатай…
  7. БЕРЕЖЛИВЫЙ 1) хямгатай; 2) гамша, гамтай, химгададаг, нөөмхэй…
  8. ПРАВДИВЫЙ 1) үнэнч, шударга; 2) сэхынь хэлэдэг, үнэншэ…
  9. НЕВЫДЕРЖАННЫЙ 1) биеэ барьдаггүй, тэсгэлгүй; 2) жэгдыень алдалга, бэеэ баридаггүй…
  10. НАБЛЮДАТЕЛЬНЫЙ 1) хянах, ажигч; 2) ажаглааша, адаглааша, хёрхо…
  11. ПОДОЗРИТЕЛЬНЫЙ 1) сэжигтэй, сэжигч хардлагатай; 2) һэжэглэдэг зан, һэжэгтэй..
  12. РАЗБАЛОВАННЫЙ 1) хэтэрхий эрхлүүлэх, зүггүйтэх; 2) эрхэлүүлжэрхиһэн, хэмһээ гараһан… зоригтоо ябаһан(түнх)
  13. ДОБРОДУШНЫЙ 1) сайн сэтгэлтэй, цагаан сэтгэлтэй; 2) һайн сэдьхэлтэй, сагаан сэдьхэлтэй …
  14. ОПРЯТНЫЙ 1) цэвэрч, цэмцгэр; 2) сэбэр, сэмсэгэр…
  15. УВЕРЕННЫЙ 1) бат итгэлтэй; 2) лаб этигэһэн…
  16. ЧЕСТНЫЙ 1) үнэнч цэх; 2) үнэншэ зан, сэхэ зан…
  17. ЛАКОНИЧНЫЙ 1) тодорхой, товч; 2) үсөөн үгэтэй, тодорхой бодолтой…
  18. ТАКТИЧНЫЙ 1) ая дантай зан; 2) ая дааһан зан …
  19. МЕЧТАТЕЛЬНЫЙ 1) хүслэн бодогч; 2) гоёор бододог, хүсэл бодолдо абтадаг…
  20. ИНИЦИАТИВНЫЙ 1) санаачилгатай, идэвхтэй; 2) үүсхэл гаргагша, эдэбхитэй …
  21. ЭНЕРГИЧНЫЙ 1) шийдэмгий, идэвхтэй, эрчимтэй; 2) шударгы, эршэтэй, бушуу…
  22. ДРУЖЕЛЮБНЫЙ 1) нөхөр ёсны, нөхөрсэг дотнын; 2) нүхэр ёһоной, нүхэрэй харилсаатай, нүхэрлиг…
  23. ИСКРЕННИЙ 1) үнэн зүрхний, сэтгэлийн; 2) үнэн зүрхэтэй, сэдьхэлтэй, сэхэ хүн…
  24. КОМПЕТЕНТНЫЙ 1) нэр хүндтэй, анхаарууштай, мэдэстэй хүн; 2) мэдэхэ эрдэмтэй, ойлгосотой, мэргэжэлтэ хүн…
  25. АВТОРИТЕТНЫЙ 1) олонд тоогдсон; 2) хүндэтэй, нэрэтэй хүн…
  26. КАРЬЕРИСТ 1) дээгүүр тушаал хөөцэлдөгч; 2) албан тушаалда шунагша…
  27. НЕБРЕЖНЫЙ 1) салан, хааш хэрэг хийсэн; 2) хэрэгсээдэггүй…
  28. БЕСПЕЧНЫЙ 1) ажиггүй, амарлингүй; 2) һанаа амар, алмай, хонгор…
  29. РАЗБОЛТАННЫЙ 1) ах захгүй, задгай; 2) захадууһагүй, дээрээ ахагүй…
  30. ЖАДНЫЙ 1) ховдог, хомхой, шунаг; 2) хомхой хобдог…
  31. РЕВНИВЫЙ 1) жөтөөрхөг, атаархуу; 2) жүтөөрхүү, жүтөөрхэнги…
  32. САМОВОЛЬНЫЙ 1) дур зоргоороо; 2) өөрын мэдэлээр , зүбшөөлгүйгөөр…
  33. КОРРЕКТНЫЙ 1) тувшин, эелдэг; 2) хүлеэсэтэй налгай, эелдэр…
  34. НЕВОЗДЕРЖАННЫЙ 1) биеэ барьдаггүй; 2) болгоомжогүй, бэеэ барижа шададаггүй…
  35. СТРОПТИВЫЙ 1) ярдаг, хэдэр зан; 2) үсэрхэлдэдэг, зүрюу зан …
  36. ИНТРИГАН 1) далдуур хөнөөгч үймүүлэгч; 2) хэрүүл гаргагша, саагуур гүрдэгшэ…
  37. КОВАРНЫЙ 1) муу, хара санаатай; 2) хара мэхэтэй хүн ….
  38. РВАЧЕСКИЙ 1) завчаанч хийх зан; 2) үлүү харадаг, хомхой ябадал…
  39. ЯБЕДНИК 1) хов жив зөөгч; 2) хоб жэб зөөдэг …
  40. ЧЕРСТВЫЙ 1) шэрүүн зан, энэрэлгүй сэтгэл; 2) хэрзэгы, шэрүүн…
  41. ШКУРНИЧЕСКИЙ 1) хар амиа бодсон; 2) хара амияа харалга…
  42. ЗДРАВОМЫСЛЯЩИЙ 1) зүв боддог хүн, элүүр ухаантай; 2) түйхэ ухаатай, ойлгохо бодолтой…
  43. ЭГОИСТИЧЕСКИЙ 1) хар амиа хөөсэн; 2) өөр тухайгаал бодохо…
  44. ДВУЛИЧНЫЙ 1) хоёр нүүртэй, хуурамч зантай; 2) хоёр нюуртай…

45 . КАПРИЗНЫЙ 1) эрх, эрхэмсүү, янагархаг; 2) эрхэ, янхаргаг, олон зантай…

  1. ХВАСТЛИВЫЙ 1) сайрхуу, сайрхаг; 2) һайрхуу, һаахаруу, бардамлаха…
  2. КЛЯУЗНИЧЕСТВО 1) ховч, заргач зан; 2) хоб жэб, хэрүүл зарга …
  3. ПОДОЗРИТЕЛЬНЫЙ 1) сэжигч, хардлагатай; 2) һэжэглэдэг зан, һэжэглэл…
  4. НЕВЕЖЕСТВЕННЫЙ 1) харанхуй бүдүүлэг, мунхаг; 2) эрдэмгүй мунхаг, соёлгүй мунхаг …
  5. ЗАВИСТЛИВЫЙ 1) атаархаг; 2) атаархуу…

…………………………………………………………………………………………………………………………….

“Эхэ хэлэн – манай баялиг» 50 наадамда үгтэһэн үгэнүүдтэй танилсагты, мэдэхэ бологты:

  1. СНИСХОДИТЕЛЬНЫЙ 1) зөөлэн, хүлцэнгүй; 2) дээрэлхүү дүмүү
  2. ВДУМЧИВЫЙ 1) бодлогот, хянуур; 2) бодолтой
  3. БДИТЕЛЬНЫЙ 1) сэрэмжэты; 2) һэргэг
  4. ДОБРОДЕТЕЛЬНЫЙ 1) буяны ач тустай; 2) аша туһатай
  5. ПРЕДАННЫЙ 1) үнэнч, итгэлт; 2) үнэн, этигэлтэй, бэеэ үгэнги
  6. БЛАГОНАДЁЖНЫЙ 1) найдвартай; 2) найдалтай, этигэлтэй
  7. ГОРДЫЙ 1) бардан, сайрхаг, омогтой; 2) бардам, омог
  8. АКТИВНЫЙ 1) идэвхтэй; 2) эдэбхитэй
  9. ДОБРОСОВЕСТНЫЙ 1) шударга сайн үнэнч, нягт нямбай; 2) үнэншэ сэдьхэлтэй
  10. ВНИМАТЕЛЬНЫЙ 1) анхааралтай, хичээлтэй; 2) анхаралтай
  11. ЖИЗНЕРАДОСТНЫЙ 1) баясгалан, цог, хөхүүн байх; 2) хүхюун согтой, байдалдаа баяртай, дорюун
  12. ЗДРАВОМЫСЛЯЩИЙ 1) эрүүл, ухаантай, зүб боддог; 2) зүб бодолтой, түйхэ ухаатай
  13. ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНЫЙ 1) оюун ухааны; 2) оюун ухаанай, үргэн мэдэсэтэй
  14. СМЕЛЫЙ 1) зоригтой, аймшиггүй, эрэлхэг; 2) зоригтой, эрэлхэг
  15. НЕЗАВИСИМЫЙ 1) биеэ даасан, бусадтай эн сасуу, хүний мэдэлд ордоггүй; 2) хүнһөө дулдыдадаггүй, бэеэ даанхай, өөрын мэдэлтэй
  16. ОБЩИТЕЛЬНЫЙ 1) хүнтэй нийцтэй, харилцамж сайтай; 2) хүнөөр ниисэтэй, хүндэ халдасатай, нюурамгай .
  17. КОММУНИКАБЕЛЬНЫЙ 1) зүв харилцаанда шадамар; 2) нюурмагай, харилсаанда шадамар
  18. УСТУПЧИВЫЙ 1) найр тавимтгай, үгэнд оромтгой; 2) хүнэй байдал ойлгохо, хүнгэлтэ үгэхэ
  19. БЕЗДУМНЫЙ 1) өвөрмөг бодолгүй; 2) бодон шэбшэнгүй, бодолгүй хандалга
  20. ГРУБЫЙ 1) бүдүүлиг, догшин, шэрүүн аашатай; 2) бүдүүлиг, хэрзэгый аашатай
  21. НАХАЛЬНЫЙ 1) увайгүй, ичгүүр сонжуургүй; 2) убайгүй , һэнгэргүй зан
  22. НЕУЖИВЧИВЫЙ 1) жожиг зантай, хүнтэй ниисгүй; 2) хүнөөр багтадаггүй, таарадаггүй
  23. ХАЛАТНЫЙ 1) хааш хэрэг, хайхрамжгүй; 2) хайхарамжагүй
  24. УВЁРТЛИВЫЙ 1) зайламтгай, мултархай; 2) арга мэхэтэй, холборхой, мултархай
  25. БЕСПОЩАДНЫЙ 1) хайр гамгүй, хайр найргүй; 2) хайра гамгүй, хайрлаха сэдьхэлгүй
  26. БЕСПАРДОННЫЙ 1) горимгүй, ичих нүүргүй; 2) тунгаасагүй, убайгүй
  27. ГОНОРЛИВЫЙ, ГОНОР 1) ихэмсэг, нэрэлхүү, тумархуу; 2) ёһорхуу, тумархуу
  28. БЕСШАБАШНЫЙ 1) алмай, хамаа намаагүй; 2) мунайд, хашалангүй
  29. ДРАЧЛИВЫЙ 1) зодолдооч, зодооч; 2) наншалдааша
  30. БЕССОВЕСТНЫЙ 1) ичүүргүй сонжуургүй, увайгүй; 2) һэшхэлгүй, убайгүй
  31. НАЗОЙЛИВЫЙ 1) салж өгдөггүй наалдамтгай; 2) һаладаггүй, нэтэрүү, хашартай
  32. ЖЕЛЧНЫЙ 1) хор шартай; 2) хоротой, сухалтай, хадхамитай
  33. ПОДХАЛИМНИЧАТЬ 1) зусарч, бялдууч; 2) нилтаганаха, һаймһарха
  34. НЕДОБРОЖЕЛАТЕЛЬНЫЙ 1) муу санааты; 2) муу һанаатай
  35. ДЕРЗКИЙ 1) шазруун, ширүүн, сортоотой; 2) хэрзэгы, хадхуу шэрүүн
  36. ОБЖОРЛИВЫЙ 1) идэмхий, ховдог; 2) эдимгэй, хомхой хобдог
  37. НЕВЗРАЧНЫЙ 1) үзэмж муу, урвагар; 2) борбогор, шарайгүй
  38. УНЫЛЫЙ 1) гунихарсан, гансралтай; 2) гунхагар

89. НЕПОВОРОТЛИВЫЙ 1) хашан, хойрго, аажуу; 2) хүжүүн, бошхо

  1. С БОЛЬШОЙ ГОЛОВОЙ 1) их, том толгойт; 2) зантагар толгойтой
  2. ШИРОКИЙ ЛОБ 1) өргөн магнай; 2) малагар
  3. КРИВОНОГИЙ 1) хазгай хөлтэй, майга; 2) маяа
  4. ХРОМОЙ 1) доголон, хазгар; 2) дохолон
  5. ТОРОПЛИВЫЙ 1) яаруу, тэвдүү; 2) яаруу, түргэдүү
  6. ЗАИКА, ЗАИКАТЬСЯ 1) ээрүү, ээрэх; 2) ээрүү, ээрэхэ
  7. ЗЕВАТЬ 1) эвшээх; 2) эбһээлхэ
  8. ОБНЮХИВАТЬ 1) үнэртэх; 2) үнэрдэхэ
  9. НОЗДРЯ 1) хамары онгорхой; 2) хамарай нүхэн
  10. НОСОВЫЕ ХРЯЩИ 1) хамары мөгөөрс; 2) хамарай мэнгээрһэн
  11. ПОВИСШИЙ НОС 1) унжих хамар; 2) һанжуу хамар

 

в) «АЯНШАЛГЫН ЗАМ». Буряад, монгол үгэнүүдые хэрэглэн, 3-4 минута соо хүршэ Монгол сайхан ороноор аяншалха тухайгаа үгүүлэл бэлдэхэ даабари.

Монгол ороноор хэзээ айлшалха, юугээр хүрэхэ, юу харахаа һананабта, энэ  газар, нютаг тухай хэр  мэдэхэбта, юугээрээ таниие энэ дайда  һонирхуулнаб,  тус  аяншалгаһаа ямар шэнэ  мэдэсэ  абаха хүсэлтэй байһанаа монгол, буряад  үгэнүүдээ хэрэглэн байжа дамжуулагты. (дорохи ссылкээр хаража болоно, монгол найзанарһаа асуугты). Хөөрөөн соогоо танилсаһан, ушарһан зонойнгоо зан абариин шанар, гадаада түхэл зураглан оруулалсагты, тиихэдээ 2-дохи даабарида үгтэһэн үгэнүүдые хэрэглэхэ гэжэ оролдооройгты.

Путешествие в Монголию: когда ехать и что посмотреть

https://sport-marafon.ru/article/puteshestvie-v-mongoliyu-kogda-ekhat-i-chto-posmotret/

Словари-толинууд.

https://www.prlib.ru/item/363197

https://www.studmed.ru/view/kruchkin-yu-bolshoy-sovremennyy-russko-mongolskiy-mongolsko-russkiy-slovar-2006_e86eed10d66.html

Кручкин Ю. Современный русско-монгольский — монгольско-русский словарь. 2006 Словарь Ю. Кручкина

№2

2.Бүлэгэй нэгэ гэшүүн сайт дээрэ регистраци хэхэ, удаань маанадай дурадхаһан тест энэ урилдаанда ороод, дүүргэхэ аргатай. Сайт https://xesheel.exexelen.ru/ Как проверять вопросы: дээрэ үгтэһэн тестнүүдээр бэеэ һорихо, мэдэсээ бэхижүүлхэ аргатай. Регистрация и запись на курс: https://disk.yandex.ru/i/qnlziaYiWptcmg

Тестовэ даабари дүүргэлгын даабарида бүлэгһөө 1 хүн орохо ёһотой.

Асуудалнуудые яагаад шалгажа болохоб? Наадамай урилдаанда бэлдэхэдээ,  https://buryadxelen.com  сайт дээрэ байһан тестнүүдээр, мүн Я.Ивахиновагай «Асуудалнууд, тестнүүд, оршуулганууд» номой 111-115 хуудаһанда  «Хүнэй бэе», «Даян дэлхэй» сэдэбүүдые харагты.

 №3

Буряад хэлэн дээрэ Амарсана Жалцановай зохёон бүтээһэн мүльтигүүдэй табандань нэгэ-нэгэ санамжа-комментари бэшэхэ даабари. Һанамжаяа өөрынгөө нютаг хэлэеэ хэрэглэн, Ютуб соо табигдаһан мультигүүдтэ нэрэ обогтоёо, бүлгэмэйнгээ нэрэтэй табигты. Хори али гү һаа сартуул нютаг хэлэн дээрэ гараһан мультигуудые эндэһээ шэлэгты:
1. АРДАН ХҮБҮҮН https://www.youtube.com/watch?v=w1-lcd0bCnU
Ардан хүвүүн https://www.youtube.com/watch?v=7K2jdDU7ocw&list=PL9zWVHMj2dlXNHlrsedrjEUwXAN21JIoe&index=7
2. УЛААН ШАРА ҮНГЭ https://www.youtube.com/watch?v=Urr7SgOcIFU
Улаан шара үнгэ https://www.youtube.com/watch?v=_FrPp3aKf2s&list=PL9zWVHMj2dlXNHlrsedrjEUwXAN21JIoe&index=8
3. ЗУРГАА ТОО https://www.youtube.com/watch?v=-yCCzGek1s4
Зургаа тоо https://www.youtube.com/watch?v=99n58RYqpiw&list=PL9zWVHMj2dlXNHlrsedrjEUwXAN21JIoe&index=9
4. БАДМА АХАЙН ЗУҺАЛАНДА https://www.youtube.com/watch?v=3cVDxB_FFfQ
Бадма авгайн зусаланда https://www.youtube.com/watch?v=N756AnoRZrk&list=PL9zWVHMj2dlXNHlrsedrjEUwXAN21JIoe&index=10
5. НЭРҺЭН https://www.youtube.com/watch?v=d77gxPE85I4
Нэрс https://www.youtube.com/watch?v=70wQGQopkzs&list=PL9zWVHMj2dlXNHlrsedrjEUwXAN21JIoe&index=11
Ютуб-каналда орогты, постнуудтаа лайкнуудые табигты, нүхэдөөрөө хубаалдагты.
Һанамжануудта эрилтэ: 250 тэмдэгһээ бага бэшэ хэмжээнэй, аудио, видео баһа табилсахада болохо. Буряад клавиатура, таараха эмодзи-смайлигуудые хэрэглэгты, комментаритнай олон лайктай байбал — һайн. Һанамжа-комментаридаа мүльтигэй удха юрэ хөөрэһэн бэшэ, харин түрэл хэлэн дээрээ өөрын хандаса, ойлгосо тайлбарилжа харуулһан гү, али хараһанаа оньһон үгөөр баталһан, мүн мүльтиг зохёогшын ажалда сэгнэлтэ, өөрын хандаса үгэһэншье байжа болохо. Тодорхойлбол, өөһэдынгөө арга боломжоор энэ даабари дүүргэгты. Энэ ажал 0-10 оноогоор сэгнэгдэхэ. Удха түхэлөөрөө олоной анхарал татаһан тайлбаринуудые бэшэгшэд тусхай урмашуулагдаха.
Һанамжа-комментариингаа ворд вариант болон табан скриншодуудые exexelen@mail.ru апрелиин 5 болотор ябуулхат.

ШАГАЙН ҮХЭР ТАЛА

Буян хэшэг уряалая

«Этигэл Хамбын зальбарал» уншахадаа, үгэнүүдынь зүбөөр, сээжээр, тодоор үгүүлэн, бүлэгөөрөө уншаха гэһэн даабариин эрилтэ дүүргэхэ шухала!

https://ehehelen.ru/donshuur-maani/ гэһэн сайт дээрэ «Этигэл Хамбын зальбарал» татажа абаад, зүбөөр уншаха. Хоороор уншахынгаа урда һурагшад нэн түрүүн өөһэдынгөө нэрэ, нютаг, бүлэг- һургуули, ангияа хэлэхэ.

ШАГАЙН ЯМААН ТАЛА

Һүбэлгэн гээшэнь аргагүй, хурдан түргэниинь гайхалтай, бэлшээриин һайниие бэдэрдэг, бэрхэшээл гэжэ мэдэдэггүй ямаанай зан абариие һайшаажа орохо урилдаан.

Оёдолшо басагад арһан урлал, һэеы урлал гэһэн хоёр шэглэлээр хүдэлхэ.

а) Урда урилдаанда арһан урлалда ороһон басагад хүүгэдэй дэгэл-куртка, бээлэйгээ оёжо эхилһэнээ дүүргээд асарха.

Арһан урлалда орохо басагад 50-дахи урилдаанда 52- 54 размерэй сээжэбшын хэб (лекало) бэлдээд ерэхэ. Канцелярска хутага, хурса хайша, шугам, хурабша, карандаш гү, али ручка, арһа оёдог тусхай зүү (тэбэнэ бэшэ), №10 ниидхэ, хониной элдэһэн арһа гү, али хэрэгһээ гараһан элдэһэн арһанай зүйл (дубленко-дэгэл, хүнжэл, хүүртиг…) асаржа болохо. Багшатаяа суг бэлэн хэбээрээ арһан сээжэбшэ эсхэжэ һурахат.

б) Һэеыгээр урлал хэхэ басагад урда наадамда оёһон сээжэбшэеэ оёжо дүүргээд асархат. Урлаһан сээжэбшэнүүдээ өөһэдөө үмдөөд, жагсаалда гаран( дефиледэ) харуулхат. Наадамда хабар-намарай үедэ үмдэхэ курткын хэб (лекало) бэлдээд асарха. Энэ даабари сэгнэгдэхэ. Тэрэ хэбэйнгээ хэмжүүртэ тааруулан, һэеы худалдан абахат. 1 п.м. һэеы 300 түхэригтэ (50% хямдаралтай). Багшатаяа суг өөһэдтөө куртка оёжо эхилхэт, мүн хурса хайша, шугам, хурабша, карандаш гү, али ручка, утаһа-ниидхэ асарха.

ШАГАЙН ТЭМЭЭН ТАЛА

Арад зоноо тэдхэдэг, элинсэгэйнгээ нютагта заяан гэжэ магтуулһан ажалша, бүхэриг тэмээндэ зорюулагдаһан шата. Эжы абын дүршэл халан абаха басагад, хүбүүдтэ зорюулагдаһан урилдаан.

а) Модон дархан

Жэмэсэй табаг

 

Эдеэ хоол бэлдэхэ хэрэгсэлнүүдһээ 2 зүйл модоор урлаха.

б) УРАН БАРИМАЛ (пластилин)

Халиу (халюун), матар ба лавай

 

ШАНГУУД ТУХАЙ

1, 2, 3-дахи һуури эзэлһэн һурагшадай бүлэгүүдтэ ба тэдэниие бэлдэһэн багшанартань диплом болон мүнгэн шан (30 мянга, 20 мянга, 10 мянган түхэриг) мүн тусхай бэлэгүүд барюулагдаха.

 

ХЭРЭГЛЭХЭ НОМ ЗОХЁОЛ

С.Д. Бабуев, Ц.Ц. Бальжинимаева «Буряад зоной урданай һуудал байдалай тайлбари толи» У-Ү, 2004;

https://buryadxelen.com/»Буряад хэлэн» гэһэн сахим һураха бэшэгэй «Минии бэе», «Ёһо заншал», «Буряад арад», «Эхэ нютаг»;

Бэлигүүн толи http://ehehelen.ru/wp-content/uploads/2019/01/Beliguun-toli-poslednaya-versiya.pdf;

«Учение Пандито Хамба Ламы Д.Д.Этигэлова», 2016, 2017, 2018, 2019; 2020; 2021. Ссылкэ: https://docs.google.com/document/d/1ejak22tQ0qVnAr_lr8LIgBuv7LaNDtRtdbjHDGftpQs/edit#heading=h.3dpy54d6sgj9

«Буддаадын шажанай үгын тайлбари толи», «Даши Чойнхорлин» университедэй хэблэл, Ивалга, 2016 он;

«Буряад үнэн» сонин болон бусад сонин, сэтгүүл, номууд;

Галдан Ленхобоев «Ашатын һайхан заяан» ном татажа абагты: http://soyol.ru/culture/books/4356/

Лодон Линховоин «Лодон багшын дэбтэрһээ» ном татажа абагты: http://soyol.ru/culture/books/4357/

Сүлжээндэ ороод, фейсбук холбоондо Хамба лама Дамба Аюшеевэй хуудаһа хараха;

«Буряад хэлэнэй тобшо тайлбари толи», У-Ү, 2004

http://soyol.ru/bur/

Л.Шагдаров. К.Черемисов. Буряад-ород толи, У-Ү, 2006

Социальна сетьнүүд соо хубаалдаха

  • 13.02.2023
  • 0

49-дэхи наадамай дүнгүүд

мэдээсэл

«Эхэ хэлэн – манай баялиг» 49-дэхи наадам 2023 оной 2 һарын 10-да Ивалгын дадсанда  «Абсолют » хамжаанай дэмжэлгээр үнгэрбэ. 

 

  1. ЭРХИМ ТЕСТ

I ҺУУРИ  Раднаев Хайдаб, Буряад Уласай үндэһэтэнэй нэгэдэхи лицей-интернат

II ҺУУРИ  Дайндоров Ринчин, Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг

III ҺУУРИ  Хандуева Сурена, Ивалгын аймагай Хойтобэеын дунда һургуули

 

  1. ЭРХИМ ПОСТ-БОДОЛ

I ҺУУРИ  Буянтуева Дари, Хориин аймагай Ааланай дунда һургуули

II ҺУУРИ Очирова Надя, Зэдын аймагай  Доодо-Бургалтайн дунда һургуули

III ҺУУРИ Дайндаров Барас, Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг

 

  1. БАЯН ХЭЛЭТЭЙ АРАД

I ҺУУРИ Ванчикова Камила, Зэдын аймагай  Дээдэ-Үчөөтэйн дунда һургуули

II ҺУУРИ Цынгуева Аялана, Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Жэмбүүр» бүлгэм

III ҺУУРИ Петухова Катя, Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг

  

  1. ДОНШУУР МААНИ

I ҺУУРИ  Улан-Үдэ хотын Мариинска интернат-һургуули

II ҺУУРИ Зэдын аймагай  Дээдэ-Үчөөтэйн дунда һургуули

III ҺУУРИ Хориин аймагай Ааланай дунда һургуули

 

 БЭЛИГҮҮН ТОЛИ

I ҺУУРИ  Чимитова Мэдэгма, Улан-Үдэ хотын Мариинска интернат-һургуули

II ҺУУРИ Цыренов Номто, Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Жэмбүүр» бүлгэм

III ҺУУРИ Цыренжапова Дарима, Захааминай аймагай Санагын дунда һургуули

 

  1. МОДОН ДАРХАН

I ҺУУРИ  Гармаев Зандан, Улаан-Үдэ хотын 54-дэхи дунда һургуули

II ҺУУРИ   Базаров Сандан, Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Жэмбүүр» бүлгэм

III ҺУУРИ Раднаев Булат, Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг

 

  1. УРАН БАРИМАЛ

I ҺУУРИ Доржиева Сойжина,  Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Жэмбүүр» бүлгэм

II ҺУУРИ Доржиева Ирина, Буряад Уласай үндэһэтэнэй нэгэдэхи лицей-интернат

III ҺУУРИ Будажапова Катя, Хориин аймагай Ааланай дунда һургуули

 

  1. АРҺАН УРЛАЛ

I ҺУУРИ  Долгорова Сэржэна, Зэдын аймагай  Доодо-Бургалтайн дунда һургуули

II ҺУУРИ  Курмазова Лариса, Мухаршэбэрэй аймагай  Галтайн дунда һургуули

III ҺУУРИ Гомбоева Дарина, Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг

 

  1. ҺЭЕЫ УРЛАЛ

I ҺУУРИ Дашинимаева Янжина,  Буряад Уласай үндэһэтэнэй нэгэдэхи лицей-интернат

II ҺУУРИ  Гуруева Юмжана, Хориин аймагай Ааланай дунда һургуули

III ҺУУРИ Намсараева Номина, Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Жэмбүүр» бүлгэм

1 һуури Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Жэмбүүр» бүлгэм

2 һуури Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг

3 һуури Буряад Уласай үндэһэтэнэй нэгэдэхи лицей-интернат

 

һуури

Һургуули

 оноо
1  Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Жэмбүүр» бүлгэм 88,4
2 Бэсүүрэй аймагай Харланай үхибүүдэй бүлэг 87,3
3 Буряад Уласай үндэһэтэнэй нэгэдэхи лицей-интернат 86,9
4 Хориин аймагай Ааланай дунда һургуули 83,2
5 Зэдын аймагай  Доодо-Бургалтайн дунда һургуули 82
6 Зэдын аймагай  Дээдэ-Үчөөтэйн дунда һургуули 80,6
7  Улан-Үдэ хотын Мариинска интернат-һургуули 76,2
8 Зэдын аймагай  Цагаатайн дунда һургуули 75,6
9 Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Сансар» бүлгэм 75,6
10 Мухаршэбэрэй аймагай  Галтайн дунда һургуули 74,1
11 Ивалгын аймагай Хойтобэеын дунда һургуули 72,7
12 Улаан-Үдэ хотын 54-дэхи дунда һургуули 68,7
13 Сэлэнгын аймагай Селендүүмын дунда һургуули 68,2
14 Ивалгын аймагай Поселиин дунда һургуулиин «Эрмэлзэл» бүлгэм 66,7
15 Захааминай аймагай Санагын дунда һургуули 65,3
16 Сэлэнгын аймагай Ноёхоной дунда һургуули 64,9
17 Ивалгын аймагай Поселиин дунда һургуулиин «Найрамдал» бүлгэм 63,3
18 Ивалгын аймагай  Һужаагай дунда һургуули 62,9
19 Ивалгын аймагай Оронгын дунда һургуули 60,8
20 Ивалгын аймагай Ивалгын дунда һургуули 56,5
21  Ивалгын аймагай Поселиин дунда һургуули 56
22 Улаан-Үдэ хотын 32-дахи һургуули 51
23  Улан-Үдэ хотын 28-дахи элүүржэлгын интернат-һургуули 49,7
24 Ивалгын аймагай Дээдэ-Ивалгын дунда һургуули 46
25 Улаан-Үдэ хотын «Зандан Жуу» түбэй «Алтан гэрэл» бүлгэм 44,1
26 Улаан-Үдэ хотын 14-дэхи гимнази 42
27 Ивалгын аймагай Доодо-Ивалгын дунда һургуули 36
28 Ивалгын аймагай Сотниковой дунда һургуули 35,3
29  Хэжэнгын  аймагай Хэжэнгын  дунда һургуулиин «Урагшаа» бүлгэм 35,1
30 Ивалгын аймагай Каленовын дунда һургуули 19,5

 Тодорхой хүсэнэгтэ үгтэнэ 49 наадам итоги

Социальна сетьнүүд соо хубаалдаха

Следующая страница →

Һүүлшын мэдээнүүд

XI наадамай даабаринууд

Эбээн тэдхэгшэд

Буряад сайтнууд

Уринабди!

Манай һонинууд тухай бэшэгүүдые абажа байгты!

"Эхэ хэлэн - манай баялиг" © 2015-2017|Буддын шажантанай заншалта Сангхын захяагаар http://www.sangharussia.ru/