«ЭХЭ ХЭЛЭН – МАНАЙ БАЯЛИГ» БҮГЭДЭ БУРЯАД ХЭЛЭНЭЙ I-ДУГААР МҮРЫСӨӨН
Буддын шажантанай заншалта сангхын дурадхалаар «Эхэ хэлэн – мүнхын аршаан» гэhэн Бүгэдэ Буряадай түрэл хэлэндээ дуратайшуулай болон шэнжэлэгшэдэй дунда мүрысөөн 2014 оной 6 hарын 12-13 үдэрнүүдтэ Ивалгын дасанда хараалагдаhан ёhоороо үнгэрбэ.
«Юртэмсын хүн түрэлтэндэ
эхэ хэлэнhээ
ондоо мүнхын аршаан үгы.
Эхэ хэлээ мартабал,
мүхэлэй үүдэ нээнэ…»
(буряад шүлэгшэ Х.Батхуу)
Буряад хэлэнэй гайхамшагта баялиг болохо нютаг хэлэнүүдые алдангүй хүгжөөхэ, буряад нютаг хэлэн дээрээ харилсаха таарамжатай арга байгуулха, залуу үеые буряад хэлэ үзэхэдэнь урмашуулан дэмжэжэ, арадайнгаа хэлэ, соёл, урлал, түүхэ саашань алдангүй арьбадхаха хүсэл түрүүлжэ, үндэhэн арадайнгаа баялиг – эжы, абынгаа хэлэ сэгнүүлжэ hургаха гэhэн гол зорилготой тус мүрысөөн эмхидхэгдэhэн байгаа.
Мүрысөөндэ хабаадагшад түрэл хэлэн дээрээ сүлөө сэдэбээр хөөрэлдэхэ аргатай, hанал бодолоо найруулан зохёохо дадал, дүршэлтэй байха; угсаатан бүхэниие түлөөлжэ ерэhэн хабаадагшадай нютаг хэлэн дээрэ хэлэхэ, хөөрэхэнь шухала; 5-7 хүнhөө бүридэhэн бүлгэмүүд эхин, дунда, ахамад ангинуудай hурагшадhаа бүридэхэ шухала. Бүлгэмүүдэй бүридэл 70 хубинь басагад байха зэргэтэй гэhэн эрилтэнүүд Хамба ламын болон эмхидхэгшэдэй зүгhөө табигдаа.
Тиигэжэ тус мүрысөөн эдэбхи үүсхэлэй долгин дээрэ эмхидхэлэй үндэр хэмжээндэ үнгэрбэ гэжэ тоологодоно. Мүрысөөнэй шүүгшэдэй (үнгэргэгшэдэй) шиидхэбэреэр түрүүшын hуурида Буряадай Yндэhэтэнэй нэгэдэхи лицей-интернат hургуули, удаань Сэлэнгын аймагай Ноёхоной, гурбадахи hуурида Хэжэнгын аймагай Могсохоной түлөөлэгшэд гараба.
Саашадаа hууринууд иимэ гуримаар элирээ гэбэл – Ивалгын аймагай Хурамша, Кабанскын Корсаково тосхон, Агын окружной гимнази, Хэжэнгын аймагай Эдэрмэг, Яруунын Нарhата, Агын Сахюурта, Зэдын Гэгээтэй, Агын 2-дохи дунда hургуули.
«Баян хэлэтэй арад ерээдүйтэй» гэhэн сахим номой амитад, шубууд, ургамалнууд, загаhад болон бусадта зурагаар нэрэ үгэхэ даабари дүүргэжэ шалгарhан Могсохоной hургуули, Агын гимнази, саашадаа Эдэрмэг, Ноёхон, Корсаково, Улаан-Үдын 56-дахи hургуули, Сахюурта, Уланхаан, Хурамхаан, Боом, Буряад үндэhэн нэгэдэхи лицей-интернат hургуули.
Тэрээнhээ гадуур хэдэн шата болоо. Шата бүхэн өөр өөрын онсо илгарагшадтай байгаа. Харин эгээл hонин шата, Хамбын энэ дороо харюу эрэhэн асуудалнууд боложо тодороо. Гэр гэртээ лаблан бэлдэhэн даабариhаа хажуульдихада нэгэ ондоо, эндэ түрэлхи ухаанай түргэн, бодолой hонор (баhашье хурдан сагай болзор соо арга олохо) элирэн гараа. Хамбымнай асуудалнууд урда үеын Хамбанарай ажабайдалтай тон нягта холбоотой байгаа. Эндэ Хэжэнгын Чисаана- Загаhатаархин, яруунараархин болон Корсаково hууриинай басагадай бүлгэм элиржэ гараа даа.
Цыренжапова Байгалма Пурбуевна, Лубсанова Цыбигма Владимировна, Будаин Светлана Гончиковна, Бадмацыренова Цырен-Долгор Бадмаевна- (РБНЛИ№1), Зодбоева Виктория Дандаровна, Болхоева Санжид-Дулма Базаровна (Ноёхон), Доржижапов Эрдэм Цыренович, Бадмаева Дулма Будадармаевна (Могсохон), Болотова Билигма Баторовна(Сахюурта), Ширапова Баярма Шираповна(Аалан), Шалбаева Цырен-Долгор Бальжинимаевна, Долина Арюна Гонгоровна (Улан-Yдын 56-дугаар hургуули), Цырендоржын Чингисэй Нима (Галтай), Нимаева Светлана Цыренжаповна (Чисаан), Будожапова Римма Бадмаевна (Эдэрмэг), Цыбикова Сэсэгма Жигжитовна (Нарһата) болон бусад олон багшанарые, шэрээтэнэрые, гэртэхиниие, түрэл хэлэнэй түлөөлэгшэнэрые дурдамаар.
Энэ харалган холын харгытай ба ерээдүйтэй байха гэжэ найдагдана. Анхаралтайгаар хараhан, эдэбхитэйгээр хабаадаhан улад Буддын Заншалта Сангхын хаягаар болон эмхидэгшэдэй хаягаар дурадхалнуудаа, hанамжануудаа оруулжа болохо.
30 Июня 2014
Абтаба: http://minkultrb.ru/news/detail.php?ELEMENT_ID=6618&SECTION_ID=96