Author Archives: admin

  • 0

БАНДИДА ХАМБА ЛАМЫН ТУШААЛ ХЭРГЭМЭЙ ТОГТОҺООР 250 ЖЭЛЭЙ ОЙН БАЯРТА ЗОРЮУЛАГДАҺАН «ЭХЭ ХЭЛЭН – МҮНХЫН АРШААН» ГЭҺЭН ХАМБА ЛАМЫН ЭВЭЭЛ ДОРО БУРЯАД ХЭЛЭНЭЙ II -ДУГААР МҮРЫСӨӨН

Бандида Хамба ламын тушаал хэргэмэй тогтоhоор 250 жэлэй ойн баярта зорюулагдаhан «Эхэ хэлэн – мүнхын аршаан» гэhэн Бүгэдэ Буряадай түрэл хэлэндээ дуратайшуулай болон шэнжэлэгшэдэй дунда мүрысөөн 2014 оной 9 hарын  26-да  Ивалгын дасанда хараалагдаhан ёhоороо үнгэрбэ.

  Ородой хатан хаан хоёрдугаар Елизаветын зарлигаар Орос гүрэнэй дэбисхэр дээрэ Бандида хамба ламанарай тушаал хэргэмэй тогтоогдоhоор 250 жэл үнгэрбэ. Энэ ушараар үнинэй түсэблэгдэhэн хэмжээ ябуулганууд үргэн дэлисэтэйгээр үнгэрбэ.

Һайндэрэй хэмжээ ябуулганууд хэдэн үдэрнүүдэй туршада таhалгаряагүй удаа дараалан болоhон байна. 2014 оной, ойн баярай 250 жэлэй удха шанар манай дасанда үшөө гүнзэгыгөөр шэнжэлэгдэхэ, Этигэлэй Хамба ламын мүнхэ бэе дасандаа заларhаар 12 жэлүнгэржэ, жэлнүүдэй нэгэ дүхэриг гүйсэбэ.     

Түрүүшын үдэр, юhэн hарын 26-да, Сэлэнгын аймагта Сагаан Дара эхын ордоной арамнай болоо. Тэрэл үдэр Ивалгын дасанай дэргэдэхи «Даша Чойнхорлин» гэдэг Дамба-Даржаа Заяевай нэрэмжэтэ Дээдэ hургуулиин hуралсалай болон гол танхимууд соо Эрхүүможын, Буряад ороной, Үбэр Байгалай хизаарай нютагуудай гайхамаар олон – 52 hургуулинуудай түлөөлэгшэд эбтэй олоорооо сугларжа, «Эхэ хэлэн мүнхын аршаан» гэhэн хоёрдохи мүрысөөгөө үнгэргэбэ. Хойто-Байгалай, Муяын, Тарбагатайн лэ hургуулинууд ерээгүй гэхэhээ бэшэ, манай республикын бүхы аймаг нютагуудай түлөөлэгшэд хамтаржа, энэ мүрысөөндэ оролсоо. Ивалгын дасанай хорёо соо гурбан зуу гаран hурагшад, тэды шэнээн багшанар, түрэлхид сугларба ха юм.

Үргэн хэмжээнэй энэ мүрысөөндэ онсо шалгарһан үхибүүдые нэрлэбэл:

  1. Тумурова Бальжид – Агын тойрогой гимнази-интернад
  2. Шадапов Баир – Зэдын аймагай Инзагатын дунда һургуули
  3. Ванчикова Сарюна – Хяагтын аймагай Мөөрөөшын дунда һургуули
  4. Хинхаев Влад – Усть-Ордын тойрогой Алайрай аймагай Алайрай дунда һургуули
  5. Цырендоржиев Гэсэр – Улаан-Үдэ хотын 32-дохи дунда һургуули
  6. Баторов Гуржаб – Ахын аймагай Бүрэнголой дунда һургуули
  7. Батасэрэнэй Батадалай – Шэнэхээн нютагай бүлгэм
  8. Сэрэнбаатарай Бальжан – Шэнэхээн нютагай бүлгэм
  9. Надмитов Даша – Улаан-Үдэ хотын 3-дахи Лингвистическэ гимнази
  10. Цыбанов Максим – Улаан-Үдэ хотын 3-дахи Лингвистическэ гимнази

«Уран гартан» гэhэн мүрысөөнд Шэнэхээн нютагай бүлгэмэй үхибүүд Батасэрэнэй Батадалай, Сэрэнбаатарай Бальжан хоёр тобшо зүбөөр хадажа, уялаа уяха урилдаануудта онсо шалгаржа илан гараба гээд тэмдэглэе. 

Тиихэдэ hургуулинууд хоорондын мүрысөөнэй дүнгүүд иигэжэ гаража, тэдэнэр шагналнуудта хүртэбэ гэбэл:

Эндэ сугларhан бүхы hургуулинуудта тус тустань нэгэ-нэгэ мянган түхэриг барюулагдаа.11-hээ 20 хүрэтэр hуурида гараhан hургуулинуудта гурба-гурбан мянган түхэриг, 4-hөө 10 хүрэтэр hуурида гараhашуулда дүрбэ-дүрбэн мянган түхэриг урмашуулгын шагналнууд байгаа.

Мүнөө түрүүшын гурбан гол шагналнууд: III hуурида гараhан Зэдын аймагай Сагаатайн hургуули, тиихэдэ Үбэр Байгалай хизаарай Ага hууринай Тойрогой гимнаази-hургуули хоёр тус тустаа арба-арбан мянган түхэриг шагналда хүртэбэ.

II hуурида гараhан Хориин аймагай Ааланай дунда hургуули 20 000 түхэриг, тиихэдэ Ihуури эзэлhэн Сэлэнгын аймагай Ноёхоной hургуули 30 000 түхэриг шагналнуудта хүртэжэ, тэдэ шагналнуудынь баярай оршондо, сугларhан бүхы hургуулинуудай hурагшадай халуун альга ташалган доро барюулагдаа. 

 

 

 

Социальна сетьнүүд соо хубаалдаха


  • 0

«ЭХЭ ХЭЛЭН – МАНАЙ БАЯЛИГ» БҮГЭДЭ БУРЯАД ХЭЛЭНЭЙ I-ДУГААР МҮРЫСӨӨН

Буддын шажантанай заншалта сангхын дурадхалаар «Эхэ хэлэн – мүнхын аршаан» гэhэн Бүгэдэ Буряадай түрэл хэлэндээ дуратайшуулай болон шэнжэлэгшэдэй дунда мүрысөөн 2014 оной 6 hарын 12-13 үдэрнүүдтэ Ивалгын дасанда хараалагдаhан ёhоороо үнгэрбэ.

 

«Юртэмсын хүн түрэлтэндэ

эхэ хэлэнhээ

ондоо мүнхын аршаан үгы.

Эхэ хэлээ мартабал,

мүхэлэй үүдэ нээнэ…»

(буряад шүлэгшэ Х.Батхуу)

 

Буряад хэлэнэй гайхамшагта баялиг болохо нютаг хэлэнүүдые алдангүй хүгжөөхэ, буряад нютаг хэлэн дээрээ харилсаха таарамжатай арга байгуулха, залуу үеые буряад хэлэ үзэхэдэнь урмашуулан дэмжэжэ, арадайнгаа хэлэ, соёл, урлал, түүхэ саашань алдангүй арьбадхаха хүсэл түрүүлжэ, үндэhэн арадайнгаа баялиг – эжы, абынгаа хэлэ сэгнүүлжэ hургаха гэhэн гол зорилготой тус мүрысөөн эмхидхэгдэhэн байгаа.

Мүрысөөндэ хабаадагшад түрэл хэлэн дээрээ сүлөө сэдэбээр хөөрэлдэхэ аргатай, hанал бодолоо найруулан зохёохо дадал, дүршэлтэй байха; угсаатан бүхэниие түлөөлжэ ерэhэн хабаадагшадай нютаг хэлэн дээрэ хэлэхэ, хөөрэхэнь шухала; 5-7 хүнhөө бүридэhэн бүлгэмүүд эхин, дунда, ахамад ангинуудай hурагшадhаа бүридэхэ шухала. Бүлгэмүүдэй бүридэл 70 хубинь басагад байха зэргэтэй гэhэн эрилтэнүүд Хамба ламын болон эмхидхэгшэдэй зүгhөө табигдаа.

Тиигэжэ тус мүрысөөн эдэбхи үүсхэлэй долгин дээрэ эмхидхэлэй үндэр хэмжээндэ үнгэрбэ гэжэ тоологодоно. Мүрысөөнэй шүүгшэдэй (үнгэргэгшэдэй) шиидхэбэреэр түрүүшын hуурида Буряадай Yндэhэтэнэй нэгэдэхи лицей-интернат hургуули, удаань Сэлэнгын аймагай Ноёхоной, гурбадахи hуурида Хэжэнгын аймагай Могсохоной түлөөлэгшэд гараба.

Саашадаа hууринууд иимэ гуримаар элирээ гэбэл – Ивалгын аймагай Хурамша, Кабанскын Корсаково тосхон, Агын окружной гимнази, Хэжэнгын аймагай Эдэрмэг, Яруунын Нарhата, Агын Сахюурта, Зэдын Гэгээтэй, Агын 2-дохи дунда hургуули.

«Баян хэлэтэй арад ерээдүйтэй» гэhэн сахим номой амитад, шубууд, ургамалнууд, загаhад болон бусадта зурагаар нэрэ үгэхэ даабари дүүргэжэ шалгарhан Могсохоной hургуули, Агын гимнази, саашадаа Эдэрмэг, Ноёхон, Корсаково, Улаан-Үдын 56-дахи hургуули, Сахюурта, Уланхаан, Хурамхаан, Боом, Буряад үндэhэн нэгэдэхи лицей-интернат hургуули.

Тэрээнhээ гадуур хэдэн шата болоо. Шата бүхэн өөр өөрын онсо илгарагшадтай байгаа. Харин эгээл hонин шата, Хамбын энэ дороо харюу эрэhэн асуудалнууд боложо тодороо. Гэр гэртээ лаблан бэлдэhэн даабариhаа хажуульдихада нэгэ ондоо, эндэ түрэлхи ухаанай түргэн, бодолой hонор (баhашье хурдан сагай болзор соо арга олохо) элирэн гараа. Хамбымнай асуудалнууд урда үеын Хамбанарай ажабайдалтай тон нягта холбоотой байгаа. Эндэ Хэжэнгын Чисаана- Загаhатаархин, яруунараархин болон Корсаково hууриинай басагадай бүлгэм элиржэ гараа даа.

Цыренжапова Байгалма Пурбуевна, Лубсанова Цыбигма Владимировна, Будаин Светлана Гончиковна, Бадмацыренова Цырен-Долгор Бадмаевна- (РБНЛИ№1), Зодбоева Виктория Дандаровна, Болхоева Санжид-Дулма Базаровна (Ноёхон), Доржижапов Эрдэм Цыренович, Бадмаева Дулма Будадармаевна (Могсохон), Болотова Билигма Баторовна(Сахюурта), Ширапова Баярма Шираповна(Аалан), Шалбаева Цырен-Долгор Бальжинимаевна, Долина Арюна Гонгоровна (Улан-Yдын 56-дугаар hургуули), Цырендоржын Чингисэй Нима (Галтай), Нимаева Светлана Цыренжаповна (Чисаан), Будожапова Римма Бадмаевна (Эдэрмэг), Цыбикова Сэсэгма Жигжитовна (Нарһата)  болон бусад олон багшанарые, шэрээтэнэрые, гэртэхиниие, түрэл хэлэнэй түлөөлэгшэнэрые дурдамаар.

Энэ харалган холын харгытай ба ерээдүйтэй байха гэжэ найдагдана. Анхаралтайгаар хараhан, эдэбхитэйгээр хабаадаhан улад Буддын Заншалта Сангхын хаягаар болон эмхидэгшэдэй хаягаар дурадхалнуудаа, hанамжануудаа оруулжа болохо. 

30 Июня 2014

Абтаба: http://minkultrb.ru/news/detail.php?ELEMENT_ID=6618&SECTION_ID=96

Социальна сетьнүүд соо хубаалдаха


Манай һонинууд тухай бэшэгүүдые абажа байгты!