«ЭХЭ ХЭЛЭН – МАНАЙ БАЯЛИГ». ИВАЛГЫН ДАСАНДА ҮНГЭРДЭГ ЗАНШАЛТА МҮРЫСӨӨНҮҮДТЭ ҺУРАГШАДАЙ БЭШЭҺЭН НАЙРУУЛГАНУУДҺАА
Буряад Уласай, Эрхүү можын ба Үбэр-Байгалай хизаарай нютагуудай һургуулинууд заншалта болоһон мүрысөөндөө наймадахи удаагаа Ивалгын дасанда энэ һарын 18-да суглараа бэлэй.
Эндээ суглархаһаа урид эмхидхэлшэдэй сахим хаягаар бүхы һургуулинуудһаа тооной гэхээр айхабтар олон найруулганууд ороо, тэдээнииень шүүлгын бүлэг уншажа, шалгажа, тэндэ табигдаһан сэгнэлтэ һургуулиин эсэсэй дүндэ нэмэри болон оролсоо. Найруулганууд «Минии нютаг ерээдүйдэ» гэһэн ниитэ сэдэб доро байжа, найруулга бэшэһэн бүхы хүүгэд нэгэ хүн шэнги бодолтой бэшэлгэ зохёогоо, доторойнь удха тоонто нютагаа үргэхэ, нютагтаа һайхан байдал зохёохо, үйлэдбэри, соёл хүгжөөхэ гэһэн эрмэлзэлнүүдээ элирхэйлнэд.
Мүнөө үедэ хүдөө нютагуудта хаа яагүй ушараад байһан байдал тухай Хэжэнгын аймагай Хөөрхэ нютагһаа гарбалтай Улаан-Үдын 57-дохи һургуулиин һурагшаһаа (энэ хүн нэрэ обогоо бэшэхэеэ марта бшуу даа) ороһон найруулга соо иигэжэ хэлэгдэнэ:
«1999 он болотор Хөөрхэдэмнай яһала олон айлнууд һуудаг байһан юм гэжэ минии аба хөөрэдэг. Мүнөө юун дээрэһээ нютагтамнай үсөөн зон үлөөб гэхэдэ, ушар иимэ: 2005-2006 онуудта Хөөрхын дунда һургуули хаагдажа, эхин классуудай һургуули болоо. Энээн дээрэһээ олон залу гэр бүлэнүүд, тэдэнэй тоодо багшанар, үри хүүгэдтээ һургуулииень дүүргүүлхэ гэжэ зөөжэ гараа. Миниишье гэртэхин һургуулиин хаагдаһаар Улаан-Үдэ зөөжэ ерээд ажаһууна. Манай тоонтотой адли хуби заяатай багахан нютагууд байхал байха гэжэ һананаб. Энэ ушар ехэ гашуудалтай байна. Юуб гэхэдэ нютагһаа холо ошоходоо, хото-городто байжа эхилхэдээ, өөр дээрээ, нютагайнгаа зоной жэшээ дээрэ харахада, түрэл хэлэн дээрээ дуугаралсахаа болигдоно. Түрэл хэлэеэ мартажа эхилнэ. Нютагайнгаа обоодо, Сурхарбаанай нааданда ошоходо, анхандаа Хөөрхэдэ ажаһуудаг аад, зөөжэ ошоһон айлнуудай миниИ наһанай үхибүүдые адаглахада, бултадаа ород хэлэн дээрэ харилсанад…»
Ивалгын аймагай Гэльбэрын дунда һургулиин 7-дохи ангин һурагша Бэлигтэ Цырендоржиев, эдээхэн бодолнуудые үргэлжэлүүлһэн мэтэ, иигэжэ бэшэнэ:
«Жэлэй ямаршье сагта ходо гоё һайханаар һанагдадаг нютагни! Баян даа Хурамшамнай! Ажалша суутай зоноороо, байгааляараа, адуу малаараа, эрмэлзэлтэй бэрхэ залуушуулаараа.
Нютагни ерээдүйдэ ямар болохоб, юугээрээ суурхахаб? Иимэ асуудалнууд мүнөө ургажа ябаһан үхибүүдэй һанаа зобооно, сэдьхэл хүдэлгэнэ. Минии һанахада, нютагаймнай ерээдүйдэ хайшаа болоод байха бидэнһээл дулдыдаха. Юуб гэхэдэ мүнөө сагта залуушуул ехэнхидээ нютагаа орхижо, хото руу ябана. Ажалгүйһөө юм гү, али ажал хэхэ дурагүйһөө юм гү? Энэ ехэ орёо асууудал. Бидэнэй нютагтаа үлэжэ, ажаллажа, бүхы юумэеэ дээшэнь үргэжэ, һалбаруулжа байгаагүйдэ, хэншье ондоо газарһаа ерэжэ хэхэгүй…»
Үшөө нэгэ найруулга. Зэдын аймагай Н. С. Сосоровай нэрэмжэтэ Цагаатайн дунда һургуулиин 10-дахи ангиин һурагша Арина Шарапова бэшэхэдээ:
«Манай Цагаатайда муу байдалтай айл үгы, булта ажалша бэрхэ зон ажаһуудаг. Жэл соо олон айлнууд гэрээ шэнэлэн заһадаг, шэнэ гэр баридаг, зариманиинь мүнөө сагай эрилтэдэ тааруу хоёр дабхар гэр барижа эхилээ. Ябан ошон ерээдүйдэ гоё һайхан бассейнтэй коттеджнуудые бариха гэжэ найданаб. Адуу малаар, хони ямаагаар бүрхөөгдэһэн тала дайдамнай жэлэй ямаршье сагта гоё харагдаха. Ерээдүй сагта нютагаймнай эрхим фермернүүд Петя Малакшинов, Радик Доржиев, Витя Норбоев гэһэн бэрхэ ажалшаднай хонинойнгоо нооһо, ямаанайнгаа хөөбэри үйлэдбэрилхэ фабрика нээхэ. Бэрхэ адуушад, малшад Цырендаша Гармаев, Эрдэм, Пүрбэ Будаевтанай гэр бүлэнүүд болон бусад бэрхэ хүнүүднай мяханай колбасна цех, консервнэ цех нээхэ. Тиихэдэнь нютагаархиднай олониинь ажалтай боложо, байдалынь бүришье һайжарха…», – гэжэ ойлгуулна.
Тиихэдэ Үбэр-Байгалай хизаарай Могойтын аймагай Зугаалай нютаг тоонтотой Буряадай үндэһэтэнэй 1-дэхи интернат-һургуулиин 9-дэхи ангиин һурагша Зоригто Нанзатовай бодолнууд тад ондоо, уншагты:
«Минии түрэһэн нютаг – Зугаалай. Зугаалай нютагтаа би ехэ дуратайб. Минии һанахада, минии нютаг ерээдүйдэ город шэнги болоод байха. Yндэр гоё гэрнүүд баригдаха, газар доогуур метро ябаха, үйлсэнүүдээр мотоциклнууд ниидэжэ байха, нютагаархидни аэробосуудаар ажалдаа ниидээд ерэжэ байха. Ерээдүйдэ, хоёр мянга жаран зургаан ондо, Зугаалай нютагни Россиин ниислэл хото болоод байха. Нютагни бүхы хотонуудһаа баян болоод ябаха. Бистро, ресторан, элдэб наймаанай түбүүд нээгдэхэ, хүнүүд 5D кино хаража байха. Айл бүхэндэ рободууд гэрэйнь ажал хэжэ байха, дэлхэйн ямаршье канал телевизорээр нютагаархидни хараха аргатай болохо. Нанотехнологи ехээр хүгжэһэн байха. Минии нютагайхид дэлхэй дээрэ хаа түрүүн элдэб муу үбшэнүүдһээ эм зохёожо, хэдэн мянган зониие аршалха. Нютагтамни элдэбын үйлэдбэринүүд хүдэлхэ. Тэдэ экологическа сэбэрээр хүдэлхэ. Зугаалай нютагай хүн Россиин президент болоод ябаха. Зугаалай хотын арад зон мүнгөөр ядалдахагүй, ажабайдалынь шанар һайтай болохо. Ерээдүй сагта бүхы юумээр баян болоод байха. Тиимэһээ 2026 ондо Зугаалай хотодо Олимпиин наадан үнгэргэхэ эрхэ олгогдохо. Дэлхэйн зон Зугаалай гэжэ магтан хэлэнэ. Казань, Сочи хотонууд шэнги Зугаалаймни дэлхэйдэ суурхаха. Манай Зугаалайнхид яһала һайнаар Олимпиадада хабаадаба. Манай тамиршадта зуун миллион евро үгтэбэ. Тиигээд лэ дэлхэй дээрэ нэгэдэхи һуури эзэлһэн тамиршадта ниидэдэг машина бэлэглэбэ. Жэл бүри президент эжы абагүй үхибүүдтэ гэр байра, машина үгэнэ. Зугаалайда дэлхэйдэ мэдээжэ ехэ ба дээдэ һургуулинууд нээгдэхэ. Тэндэ шэнэ мэргэжэлтэдые бэлдэхэ. Жэшээнь, автолайнернуудые, рободуудые бүтээхэ инженернүүдые. Ондоо гүрэнһөө үхибүүд Зугаалай ерээд һураха. Зугаалайдашье, бүхы Ага, Эрхүү тойрогуудташье, Буряад орондо буряад яhатан өөрынгөө түрэhэн үндэhэн буряад хэлэеэ, түүхэ намтараа, домогоо, соёлоо, ёhо заншалаа мартангүйгөөр hэргээжэ, хамгаалжа, үргэжэ, хүгжөөжэ ябаха.
Нютагай хүндэтэй үбгэдэй hургаалые,
Налархай сэдьхэлтэй эжынэрэй захяае
Нангин зүрхэндөө hургаал болгон,
Түрэл тоонто нютагаа
Yргэжэ, хүгжөөжэ, һанажа ябаял!»
Тиихэдэ уншагшадай һонирхол хангажа, гурбан найруулга тэрэл хэбээрнь үгэе гэжэ шиидээбди, ушар юуб гэхэдэ эдэ найруулганууд хэлэнэй нютаг аялган дээрэ бэшэгдэһэн, энээгээрээ анхарал татаба гээшэ ха.
- I. Минии нютаг ерээдүйдэ
Би Корсаково нётагта хуудымби. Нётагмнай аймаштай гоиимэ, Байгал далайн эрьедэ Кабанскын аймагта байдымэ. Үргэн уужам Хударадамнай hайхаемэ, cэбэрымэ, баиимэ: манда ой тайгашкэ бии, загуун, нугуун, хархяаг, ягодаар олымэ. Хүн амьтамнай аймаштай гостеприимнымэ hайн hанаатаймэ, сэбэр сэдьхэлтэймэ, бэе бэедээ туhалсадымэ.
Манай нётагаан бүдцэ политикууд, боксернууд, багшанад гардыма. Би ерээдүй сагта баhашкэ нэгэ охаатай врач гү, али журналист болхо дуртайб.
Врач болоод, теэднээрэ моохой рак эбшэнээ эм ба вакциинэ ханахаб, одоол мэдээжэ хүн болхоб. Мүнөө харахада ямар айдуутай байнаб, бүдцэ амьтан эбдэрнэб, хайртаймнээрэ. Би энэ эбшые победидлахаб. Мировой врач болооднээрэ, Нобелевскэ премии абхаляа, нэрээ бэшнэляа. Тэрэ мүнгөөрөө
нётагтаа хайн больница нээхэб, досоодхиниинь шэб шэнээр хэлтэй. Олон хүн амьтые хүдмрьтэй болгоохоб, арьсяаа уугаан зон үсөөн болхо.
Хоёртьхо ерээдүй сагайм ханамжам. Журналист болоодаа, Москвааданээрэ хурхаб, дипломно хүдмэрёо өөрынгөө нётаг тохай бэшхэб. Тэрээн соогоо ушаа модьёо, Бугтр барууяа, школоёо, төөдэй-төөбьёо, эзи баабьяа һаахруулжа бэшхэб. Дипломоо защищайдлаад, нётагтаа ерээднээрэ, ямар нэгэ ехэ проект нээгээд, бүдцэ туристнүүды ерүүлхэб, олон мүнгэ хээднээрэ, телерадиостанци бии болгоохоб. Эгээ манай Корсаковой канал байхаар, тээрээн соогоо ганса нётагаа харуулхой, баһанээрэ хобхой аймагаа, Буряад ороноо хонин юумэ, дуубарилдаан, хатар наада тиигээднээрэ бүдцымэ харуулхаб. Каналаа дабгэр хуу дэлхээ дээр харуулха, Нью-Йорк хотодо хуухан Ирина Пантаева манай нётагай басган юм, теэд үтлөөд хуухадаа телевизоро хархадаа намайе ямар аймштай, бэрхэ, ухаатай басган гэжэ һаахруулха.
Хэмии энэ бэшэг дууднаб, хорин ел болооднээрэ врач болходым минии больницада ерээд вакцина ходолджо абарайты, таняан хүндээ мүнгыень скидкэ хэхэб. Намда лечитцэ болоода шэб шэнэ болоод гэртээ айрлихат. Мүнөөнаан очередёо занимайдлаты! Телефонойм номер 8 924 878 ХХ ХХ, звониидлаарайгты!
«Эхэ хэлэн – манай баялиг» гэhэн мүрысөөной спонсорниинь болоднээрэ хоёртьхэ шатын мини телерадиокомпанисоо болхо. Бүхы Азиин конкурс болгоохоб, Хамбо лама Дамба Аюшеевтээ хэлсээднээрэ. Энэ мүрысөөн харааднээрэ Западай амьтад хорхойтоотнээрэ баhашкэ хэхэлаа.
Минии нётагта ерэгты! Няжартаа гахуультхаяа Дологон дээрэ ошходии тараасха, булуусгай, ялаагана баряаднээрэ минииингээ нээгдэхэн «Садхалан буряад хувуун» гэhэн ресторан соо на рожне жаридлаад едихэди!
Ханахан юумымни бүдхын түлөө бурхандаа зальбарнам!
Хабусова Машиин хүдмэр
- Минии нютаг ерээдүйдэ
Минии эльгэ зүрхэндэмни эгээл дүтэ Ярууна нютаг. Түрэл нютагайм намжаа һайхан тала дайдань хони ямаадаараа бүрхөөгдэнхэй, сэнхир хүхэ нуурнуудтань элдэб янзын загаһа үдэнхэй, хүбшэ тайгань ан гүрөөлөөрөө, шубуу шонхороороо баяжанхай гэхэдэ алдуу болохогүй. Түрэһэн гараһан тоонто Яруунамни хэдэн арбан жэлэй үнгэрхэдэ, түрэл һайхан нютагайм үлзы һайхан байгаалинь бүри һайжаржа, тала дайдань баяжажа, арад зоноо үлгыдэн байхыень харанаб.
Сэнхир Яруунын түб болохо Нарһата һууринда олон дабхартай гэрнүүд, үндэр коттеджнүүд бодожо, арад зоной тоо олошорхо гэжэ найданаб. Уһанай худагууд малтагдажа, зоной гэрээр сэбэр уһанай утаһан татагдаха. Сэнхир нуурнуудаймнай эрьенүүдээр амаралтын ба эмшэлгын газарнууд олошоржо, хүгшэн залуугүй нютагайхиднай бэеэ сэнгүүлхэһээ гадна, бэеынгээ махабад һэргээхэ аргатай болохо.
Нютагаймнай зоной тоо олошоржо, хүүгэдэй сэсэрлигүүд сагай эрилтээр шэнэлэгдэжэ, үхибүүдэй һураха шэнэ һургуули нээгдэжэ, тэндэнь шэнэ оньһон техникэ тодхоогдожо, хүмүүжүүлэгшэд болон багшанар ургажа ябаһан улаан бургааһанууд мэтэ үхибүүдые эрдэм бэшэгтэ, түрэл буряад хэлэндэмнай һургаха, угсаата зоноймнай ёһо заншалаар һайхан сэдьхэлтэй хүнүүдые хүмүүжүүлхэ. Тэрээнһээ гадна нютаг дээрэмнай техникум, училищи нээгдэжэ, студентнэр мүнөө сагта хэрэгтэй мэргэжэлнүүдтэ һуража, Яруунадаа хүдэлжэ, нютагаа дээшэнь үргэхэ, хүгжөөхэ уялгаяа дүүргэхэ һэн. Нютагһаа гараһан залуушуулай хаа хаанагүй дээдэ һургуули дүүргэжэ, түрэһэн тоонтодоо бусажа, арад зонойнгоо түлөө ажаллабалнь һайшаалтай һэн.
Ерээдүй сагта Ярууна нютагта модо үйлэдбэрилгын фабрика нээгдэжэ, өөрын бүтээжэ зохёоһон мебель гаргадаг болохо ёһотой гэжэ һанагдана. Мүнөө байһан загаһа үйлэдбэриин завод һэргээгдэжэ, нуурнуудайнгаа уһа сэбэрлэжэ, загаһанай янза, тоо олошоруулжа, элдэб консервээр, дабһалһаншье, хатааһаншье, утаанда болгоһоншье загаһаар нютагайнгаа болон бэшэшье аймагай зониие хангаха байгаа.
Хэдэн жэлэй үнгэрхэдэ, Яруунымнай тала дайда адуу малаар, хони хурьгадаар бүрхөөгдэхэ. Һүүлэй сагта хүдөө ажахыда гүрэн түрэмнай анхаралаа табижа эхилэнхэй. Тиимэһээ ургажа ябаһан залуушуулнай үргэн тала дайдаар малшадай байра олошоруулха гү гэжэ найдана. Тэдэ адууһа мал, хони хурьга, галуу, тахяа үдхэжэ, мяха, һү, үндэгэ, нооһо тушааха аргатай болохо өөрын үйлэдбэри зохёожо, мяханай консервэ, хурууд, зөөхэй тоһо, ээзгэй, нооһоор хэгдэһэн зүйлнүүдээ худалдан, мал ажалшад хүл дээрээ гараха һэн. Тэрээнһээ гадна талха таряа тарижа, талхаа нюдэхэ тээрмэ бүтээжэ, өөрын талхатай болохо. Оёдолой байшан нээгдэжэ, гоё һайхан хубсаһанай оёгдожо эхилээ һаань, һайшаалтай байгаа.
Нютагаймнай харгы заһагдажа, асфальтаар хушагдабалнь, хүн зомнай баярлаха һэн. Һүүлшын сагта машинанууд элбэгжээ. Нарһата һууриндамнай самоледуудай ниидэхэ аэропорт нээгдэжэ, арад зон агаараар хото городууд руу ниидэхэ аргатай болохо бэзэ гэжэ найдагдана.
Ургажа ябаһан залуушуул түрэһэн дайдаяа гамнажа, үгэһэн баялигынь үдхэжэ ябабалнай, нютагнай ерээдүйдэ танихаар бэшээр һайжаржа байхал даа гэжэ этигэнэб.
Дамбаева Соелма,
Яруунын аймагай Нарһатын
1-дэхи дунда һургуулиин
10-дахи ангиин һурагша
Хүтэлбэрилэгшэ: Дондокова С. Д.,
буряад хэлэнэй ба литературын багша
III. Тоонто нютаг Гэгээтэйм ерээдүйдэ
Үргэн минии Гэгээтэй,
Үүрэй толоноор яларж,
Үдэр бүри хүгжэж,
Үри хүүгэдээ үргэж,
Үнэр баян, жаргалтай
Үльгэры орондо орохычнь
Үнэн зүрхэнөөсөө хүцнэв!
Бандида Хамба лама Дамба Аюшеевай “Мэндэлсэн нютагаа найлзуур модон мэтэ баригты” гэсэн үгэнүүд гүнзэгы сэсэн удхатай гэж би бодонов. Юундэв гэхэд өөрын сайхан дайдаас, түрсэн нютагаас дээрэ юумэн байхкүй гэж хэндэчиг мэдээж. Би энээн тухай эмгэй үбгөөнэрэйнгөө хэлцэхы оло дахин чагнаа сэм. Яагаад найлзуур модон мэтэ барихаб? Хэн нютагайнгаа ерээдүй тухай зобохоб? Бидэ, мүнөө үеын залуучуул! Бидны түрсэн нютагаа үргөөгүй хнаамнай хэн үргэхэв?
Гэгээтэй нютагаймнь нэрэ солынь бол гэгээрж, туяарж, саруултаж байсан гол газар гэсэн удхатай. Урда сагаас нааша Хонгор уулын хормой дээрэ ходол гэрэлтэж, толорж, яларж байдаг байсан гэхэ. Ямар учараас гэвэл, нэгэдтеэр, сартуул угсаатны дацан эгээл ехэ гол дацан байгаа, хоёртёор, Гэгээтэй нютагы сартуул угсаатны дээдын зургааны хуулиин хошууны байрын байшангууд байгаа. Гурбадтяар, хасагууды атаманы штаб байсан. Тиимээс хаа хаанаас зон цуглардаг, гулваа түшэмэлнүүд, ламанар, гэгээн хубилгаангууд ерэж, суглаантай, хуралтай байсан гэж түүхэдэ бэчээтэй байдаг.
Энэ сайхан нэрыень мүнхэрүүлхэ, хододоо манай нютагта зол жаргалтай, аза талаантай хүнүүд басай гэж гансашье бодож явах бэшэ, өөрынгөө сайн суралсалаар, ажалаараа харуулж, хааначиг яваа хадаа нютагынгаа нэры нэрлүүлж явах хэрэгтэй.
Хүдөө нютаг хот городоос юугээрээ сайн бэ? Цэвэр агаар, үргэн тала дайд, адуу малаараа. Юрын арад зон бэе бэедээ тустай, ямаршье цагы дайралдаа хнаа хүршэдөө хандаж, сайн сайханиинь мэдэлсэж явах гээч жаргалы тоондо ороно ха юм.
Урдахь арваад, хорёод жэлы цаан хүдөө нютагуудаасаа олоороо нютагаархимнай хот город руу чиглээ. Харин мүнөө харахадам манай Гэгээтэй нютагаймны зарим хаалгаатай байсан гэрнүүды сонхонууд онгойгдож эхилээ, шэнэ гэрнүүдшье баригдаж байн.
Минии нютагы ерээдүй бол хүн бүхэнөөс эхитэй. Жэшээнь минии ав Цырен-Даша Лодоевич агроном мэргэжэлээ алдаагүй. Мүнөө нютагтаа таряа талх яаж ургуулха тухай шэнжэлэлы ажал явуулдаг, намартаа сайн баян ургас хуряадаг, шэнэ, манай уларилда тааруу таряанай үрэсөөр зарим ажахынуудта хубаалсадаг. Авам институдаа ганса “дүрбэ”, “таба” гэсэн цэгнэлтээр дүүргээ. Хүнгэн, тоосгүй, ехэ мүнгэны ажалд орох, хото город явах гэж нэгэчиг дахин дуугараагүй. Түрсэн Бага-Нарин нютагтаа хэрэгтэйв гэж хэлэхынь оло дахин дуулсан байнав. Хүн зондоо тустай, нютагынгаа ерээдүй тухай зоводог хүн юумэл даа. Бага Нариндаа санаторно сургуули онгойлголцохто хүтэлбэриин, ажалы, мүнгэны туса хүргөө. Дацандаа ходо мүргэж, буяны нэмэрь оруулалцаж байдаг. Нютагтам залуучуулда жэшээ болохо минии ав шэн хүнүүд олон. Галина Жигмытовна Раднаева бултанда мэдээж уран зохёолч, фольклорист Бага-Нарин тоонтотой.
Би сургуулиигаа дүүргээд Улаан-Үдэ очож дээдэ сургуулида орохов. Теэд мүнөө дээрээ хаана ажаллахыгаа, хаана байрлахыгаа үшөө мэднэгүйв. Тиигээч ханаа тоонто нютагаа мартангүй, тустай явахы оролдохов гэж хэлэх байнав. Арбаад, хорёод жэлы үнгэрсэн хойно Гэгээтэй нютагтам томо гоё гэрнүүд жэрылдэн, шэнэ технологиин сургуулида гурба-дүрбэн зуугаад сурагчад сураж бэлигээ, эрдэм ухаанаа саашань дээшэлүүж, нютагаа бусаж, ажалтай, амгалан тэнюун ажсуудаг болохо. Хуучин клубнай засагдаж, залуучуул олоороо сүлөө цагаа үнгэргэдэг болоод байх гэж би найднав. Хүүгэды цэцэрлигтэ үшөө олон жэжэхэчүүл явдаг болохо. Айл бүхэн үхэр малаа олооронь тэжээж, “бүүвэй” үүлтэры хонид тала дайдаарнай бэльчэж явах. Цэвэр үргэн үйлцөөрнай сайн трактор машинанууд, поли дэгүүрнай шэнэ технологиин комбайн, сеялкэнүүд тарчаганалдаж, ажалгүй, ядарсан хүнүүд байхкүй байх, бэлигтэй уран зохёолчид, багшанар, эмчид, юрын ажалч малчад олоороо урган гараа, үшөө олон болохо гэж найданаб.
Бүмбэрсэг дэлхэй дээрэ түрэхэдөө хүн хадаа үлзы буянтай үлгы нютагтай ха юм. Гэгээтэй нютагни намда юунээсчиг үнэтэй, цэнтэй. Хааначиг явхадаа, үлгы нютагаа зүрхэ сэдьхэлдээ дүт аваж, ямарчиг цагта хүн зондоо тустай, нютагаа баян болголцохыгоо оролдожол явхав! Ерээдүйн минии тоонто нютаг Гэгээтэйм жаргалтай, үнэр золтой зоноороо баян боложол байх гэж найданам.
Зарим үгэнүүдэй тайлбари:
жэжэхэчүүл (юум.нэрэ) — жэжэхэшүүл
онгойлголцох (үйлэ үгэ) — нээлгэлсэхэ
хнаа (зүйр үгэ) – һаа
хэндэчиг (түл.нэрэ) – хэндэшье
чиглээ (үйлэ үгэ) – шэглээ
цаан (дайбар үгэ) – саана
Цыбикова Сэсэг,
Зэдын аймагай
Гэгээтэйн дунда сургуулиин
11 ангиин сурагч