Блиц-урилдаан XXVI наадам

I ХУБИ

«Үгэ тодорхойлоё»

(танай нютагта юун гэхэб?)

1. Хахалагдаһан газарай дээдэ хатуу хубиие ородоор дёрн гэдэг, харин буряадаар юун гэхэб?
2. Һая ургаһан ногоое юун гээд нэрлэдэгбибди?
3. Шархын эдэгэхэдэ үлэһэн сараа (шрам)
4. Аягын оёорто үлэһэн шэнгэн зүйлэй үлөөдэһэн
5. Һара мүшэдэй бэе бэедээ дүтэлһэн үе
6. Үүдэнэй можын дээдэ хүндэлэн модон
7. Хүхэ, ягаан үнгэтэй, ута эшэтэй сэсэгые ородоор ирис гэдэг, харин буряадаар юун гэхэб?
8. Хюмһанай дорохи хуураһан арһан
9. Малай хатаһан шабааһан . . .
10. Дунда, дээдэ мэргэжэлтэ һургуулиин һурагша. . .
11. Олзо зөөриеэ ехэ болгохо, нэмээхэ гэхэдээ, ямар үйлэ үгэнүүдые хэлэхээр бэ?
12. Шажанай ёһоор арюудхаха гэхэдээ . . .
13. Бороо хура орохоёо болижо, тэнгэри яаба гэхэб?
14. Хандагай, буга дүтэ ерүүлхэ гэжэ урам үлеэжэ дуудахые юун гэдэг бэ?
15. Үнеэнэй тугалдаа мээхэйржэ аалиханаар мөөрэхые үйлэ үгөөр хэлэгты…
16. Модоной холтоһо абаха гэхэдээ. . . ?
17. Хүлөө һольбуулан дороо хэжэ һуухые юун гэхэб?
18. Мори унахадаа хүлөө дүрөөдэ хэхые нэгэ үгөөр хэлэхэ
19. Ойлгохоор бэшээр аман дороо дуугарха гэхэдээ. . .
20. Юумэнһээ эшэхэ гайхаха зантай хүниие ямар хүн гэдэг бэ?
21. Хүн амитаниие хайрладаг, туһалдаг, хамһалсадаг сэдьхэлтэй хүниие ямар гэхэб?
22.  Зулгы, зөөлэн абаритай, илдам хандасатай хүн тухай хэлэхэдээ, ямар хүн гэхэб?

24. Үсэд, нэтэрүү, хүнэй үгэдэ ородоггүй, харша абаритай хүниие тодорхойлогты
25. Буугай һүргэдэг оньһон (курок)
26. Хүлэй табгай туруунай дээрэхи яһан
27. Хуураһан талхые юун гээд нэрлэхэб?
28. Мүнгөөр гү,али юумээр туһаламжа гэхэдээ,нэгэ үгөөр юун гэхэб?
29. Шэбхэ, аргал шэрэдэг шарга . . .
30. Амтатай хоол – саахар-конфетэ гэхэдээ. . . .
31. Зоригоо гү, али али найдалаа гээхэ гэһэн удхатай үгэ нэгэ үгөөр юун гэхэб?
32. Олон зоной гү, али амитадай хойно хойноһоо һубаряад ябахые юун гэхэб?
33. Аха дүү эрэшүүлэй һамгадые хэд гэхэб?
34. Эгэшэ дүү басагадай үбгэд хоорондоо хэд болоноб?
35. Хүбүү басагаяа айл болгоһон абанар бэе бэедээ хэд бэ?
36. Эсэгынтнай аха гү, али дүү эрэшүүл танда хэд болохоб?
37. Эжынгээ эжые хэн гэхэб?
38. Хүбүүнэйнгээ үхибүүдые хэд гэхэб
39. Абынгаа абые хэн гэхэбта?
40. Эжынгээ абые хэн гэхэб?
41. Ашынгаа үхибүүдые зүбөөр хэд гэхэб?
42. Эсэгын хүбүүдэй хүбүүд дүрбэдэхи үеһөө саашадаа 7 үе хүрэтэр хэд болоо гэхэб
43. Түрэһэн эгэшэ дүү басагадай үхибүүд хоорондоо хэд болоноб?
44. Эжынгээ аха дүүнэрые хэд гэхэб?
45. Басаганай гү, али дүү басаганайнгаа үбгые хэн гэхэб?
46. Эгэшынгээ нүхэрые (үбгые) хэн гээд нэрлэхэб?
47. Үбэлэй сагта тэнгэриһээ унадаг шииг нойтон
48. Хэдэн үдэрөөр һалангүй ороһон бороо
49. Намарай сагта унадаг хүйтэн сэн, шүүдэрые юун гэдэг бэ?
50. Үбэлэй эхин хүрэтэр дулаан байлгые юун гэхэб?
51. Саһанай орожо байхада ехээр һалхилхые юун болоо гэхэб?
52. Газар сайлгаһан нимгэхэн саһые юун гэдэг бэ?
53. Үбһэ ногооной ехээр шарлажа гандахые ямар ган гэхэб?
54. Зунай сагта ороһон жэжэхэн мүльһэтэй бороо
55. Һаяхан түрэһэн нарай үхибүүн гэхэдээ, юун гээд хэлэхэб?
56. Буряад арадай үлеэжэ абяа гаргадаг хүгжэмэй зэмсэг
57. Амитаниие бариха түхеэрэлгэ, ородоор “капкан”, буряадаар юун гэдэг бэ?
58. Загаһа баридаг шүүр (сеть)
59. Булжамуур жэргэдэг, шара шубуун яадаг гэхэб?
60. Шоно улидаг , шандаган яадаг бэ?
61. Шэмхүүлһэн, заһагдаһан эрэ ямаае юун гэхэб ?. . .
62. Гүүнһээ – унаган, гүрөөһэнһөө юун түрэдэг бэ? . . .
63. Үнеэнэй тугал, нохойн . . . юун гэхэб?
64. Хун шубуун улидаг, харин галуун яадаг бэ?
65. Хулганын зулзаган, миисгэйн “котёнок” гэхэдээ юун бэ?
66. Хүхы донгододог, харин элеэ яадаг бэ?. . .
67. Хайлаһан саһанай уһа юун гээд нэрлэхэб?
68. Мүльһэнэй забһараар халин урдаһан уһан
69. Ямар нэгэн буянта хэрэг үйлэдэлгэдэ мүнгэ зөөри суглуулха гэхэдээ, юун гэхэб ?
70. Бороотой үдэр үмдэдэг, бүдүүн сэмбээр оёһон, үргэн дороо шэгэбшэлдэг малгайн янза нэрлэгты
71. Хойто үбэл болотор эдигдэнгүй үлэһэн үбһэеэ ямар үбһэн гэхэб?
72. Үзүүртэй юумээр хадхажа, нүхэ гаргахада, яагааб гэхэб
73. Нёдондоной сабшагдаагүй үбһэн гэхэдээ, нэгэ үгөөр юун гэхэб?
74. Юумэ хоёр тээһээнь үргөөд ябахые юун гэхэб?
75. Нэгэ хүлөө дороо хээд, нүгөөдэеэ үбдэгөөрөө нугалан һуухые яагаад һууха гэхэб?
76. Түхэреэлээд һууһан зониие яагаад һууба гэжэ хэлэхээр бэ?
77. Харшалха, илгаха ушарта, ондоогоор юун гэхээр бэ?
78. Мүнгэ, зөөриеэ алдаха ушарые юун гэхэб?
79. Элдэб нааданда хүнэй гаргадаг мэхэ гохо. . . .
80. Арай гэжэ хүлөө татажа ябахые ондоо үгөөр юун гэхэб?

II хуби

Дабталга. Хүнэй дотоодо тала зураглаһан үгэнүүдэй оршуулгада нютаг үгэүүдые нэмэгты, хадуугты .

Эндэ үгтэһэн тайлбаринь 1) орос-монгол толиһоо; 2) ород- буряад толиһоо абтаба. Блиц-асуудалда ородоор үгтэһэн үгэ оршуулха даабаритай байха (активный гэхэдээ, буряадаар юун гэхэб?)

1. СНИСХОДИТЕЛЬНЫЙ 1) зөөлэн, хүлцэнгүй 2) дээрэлхүү дүмүү
2. ВДУМЧИВЫЙ 1) бодлогот, хянуур 2) бодолтой
3. БДИТЕЛЬНЫЙ 1) сэрэмжэты 2) һэргэг
4. ДОБРОДЕТЕЛЬНЫЙ 1) буяны ач тустай 2) аша туһатай
5. ПРЕДАННЫЙ 1) үнэнч, итгэлт 2) үнэн, этигэлтэй, бэеэ үгэнги
6. БЛАГОНАДЁЖНЫЙ 1) найдвартай 2) найдалтай, этигэлтэй
7. ГОРДЫЙ 1) бардан, сайрхаг, омогтой 2) бардам, омог
8. АКТИВНЫЙ 1) идэвхтэй 2) эдэбхитэй
9. ЧИСТОПЛОТНЫЙ 1) цэвэрч, ариун сурталтай 2) сэбэрые сахиха, сэбэршэ
10. ВЕЖЛИВЫЙ 1) эелдэг, найрсаг 2) эелдэр, налгай
11. БЛАГОРАЗУМНЫЙ 1) хэрсүү ухаан 2) һэргэг ухаатай
12. ОТЗЫВЧИВЫЙ 1) уриалаг, ханш сайтай 2) үрэ нимгэн, хайхарамжатай,
13. ЩЕДРЫЙ 1) өгөөмэр, элбэг дэлбэг 2) элбэг, бардам гартай хүн
14. БЕЗУКОРИЗНЕННЫЙ 1) өө сэвгүй 2) ямаршье дутагдалгүй
15. СООБРАЗИТЕЛЬНЫЙ 1) ухамжтай, оюутай 2) һүбэлгэн, өөрэ, һонор
16. ДОБРОСОВЕСТНЫЙ 1) шударга сайн үнэнч, нягт нямбай, 2) үнэншэ сэдьхэлтэй
17. ВНИМАТЕЛЬНЫЙ 1) анхааралтай, хичээлтэй 2) анхаралтай
18. ЖИЗНЕРАДОСТНЫЙ 1) баясгалан, цог, хөхүүн байх 2) хүхюун согтой, байдалдаа баяртай, дорюун
19. ЗДРАВОМЫСЛЯЩИЙ 1) эрүүл, ухаантай, зүб боддог 2) зүб бодолтой, түйхэ ухаатай
20. ХАЛАТНЫЙ 1) хааш хэрэг, хайхрамжгүй 2) хайхарамжагүй
21. УВЁРТЛЕВЫЙ 1) зайламтгай, мултархай 2) арга мэхэтэй, холборхой, мултархай
22. БЕСПОЩАДНЫЙ 1) хайр гамгүй, хайр найргүй 2) хайра гамгүй, хайрлаха сэдьхэлгүй
23. БЕСПАРДОННЫЙ 1) горимгүй, ичих нүүргүй 2) тунгаасагүй, убайгүй
24. ГОНОРЛИВЫЙ, ГОНОР 1) ихэмсэг, нэрэлхүү, тумархуу 2) ёһорхуу, тумархуу
25. БЕСШАБАШНЫЙ 1) алмай, хамаа намаагүй 2) мунайд, хашалангүй
26. ДРАЧЛИВЫЙ 1) зодолдооч, зодооч 2) наншалдааша
27. БЕССОВЕСТНЫЙ 1) ичүүргүй сонжуургүй, увайгүй2) һэшхэлгүй, убайгүй
28. НАЗОЙЛИВЫЙ 1) салж өгдөггүй наалдамтгай 2) һаладаггүй, нэтэрүү, хашартай
29. ЖЕЛЧНЫЙ 1) хор шартай 2) хоротой, сухалтай, хадхамитай
30. ПОДХАЛИМНИЧАТЬ 1) зусарч, бялдууч 2) нилтаганаха, һаймһарха
31. ХАМСКИЙ 1) хүний мөсгүй явдал 2) эшэхэ нюургүй ааша
32. ИСТЕРИЧНЫЙ 1) хий хөдөлсэн, хөөрсөн, бахардсан 2) түргэн зантай, ордоһотой, хиирүү
33. ХИТРЫЙ 1) овтой, , мэхтэй 2. Мэхэтэй
34. ОБЖОРЛИВЫЙ 1) идэмхий, ховдог 2) эдимгэй, хомхой хобдог

35. ОДАРЁННЫЙ 1) авьяаслаг 2) абьяастай, бэлигтэй
36. ОСТРОУМНЫЙ 1) цэцэн, уран ухаантай 2) һанаамгай хурса ухаан
37. ОТХОДЧИВЫЙ 1) уур нь амархан гардаг хүн 2) сагаалмар зан, уурынь түргэн тарадаг
38. БЕРЕЖЛИВЫЙ 1) хямгатай 2) гамша, гамтай, химгададаг, нөөмхэй
39. ПОДОЗРИТЕЛЬНЫЙ 1) сэжигтэй, сэжигч хардлагатай 2) һэжэглэдэг зан, һэжэгтэй