Блиц-урилдаан. XXIII наадам

Блиц-турнир

«Түрэл дайда, түрүү угсаатан…»

1. Харганаагай (Усть-Ордагай) Буряадай тойрогто хэды аймагууд ороноб? Тооень хэлэгты
2. Алайрай аймагай түб нэрлэгты?
3. Эхирит-Булагадай аймагай түб?
4. Александр Валентинович Вампиловые дэлхэйдэ мэдээжэ хэн гэдэгбибди?
5. Оhын аймагай Эрхидэй нютагhаа гарбалтай мэдээжэ багша, этнограф, археолог хэн бэ?
6. Оhын аймагай Бэлшэр нютагта түрэhэн, буряадай мэдээжэ этнограф, эрдэмтэ-багша. Энэ элитэ хүнэй нэрэмжэтэ түүхын музей Буряадаймнай ниислэлдэ бии. Нэрлэгты
7. Оhын аймагай түб болохо Оса тосхондо номой сан Буряадай Арадай ирагуу найрагшын (поэдэй) нэрэ зүүнхэй. Хэнэй нэрэ? Тодорхойлогты.
8. Оhын аймагай Улей нютагта түрэhэн мэдээжэ уран зохёолшо, журналист. Хэн бэ?
9. Оhын аймагай Горхон нютагта түрэhэн буряадай мэдээжэ уран зохёолшон, драматург – фольклорист?
10. СССР-эй арадай артистка, суута балерина, Оhын аймагай Бэлшэр нютагһаа гарбалтай бэлигтэн?
11. Эрхүү гол Буряадай али нютагуудаар урдан гаранаб?
12. Шулуута, Гужир, Таһархай, Шэмхэ гэһэн тосхон һууринууд ямар аймагта ороноб?
13. Түнхэн аймаг зүүн хойто талаһаа ямар нютагтай хүршэлдэг бэ?
14. Аршаан, Нилова Пустынь, Вышка, Хонгор Уула гэһэн эмнэлгэ-амаралтын газарнууд республикын али аймагта бииб
15. Хоёр шэлэнүүдэй (хадануудай) хоорондо, Эрхүү мүрэнэй хоёр эрьеэр Түнхэнэй аймагай харьяата газар байдаг юм. Тэрэ шэлэнүүдые нэрлэгты
16. Саяан уулын эгээл үндэр һарьдаг нэрлэгты
17. Урда сагта Гашуун аршаан, Хэнгэргын аршаан гээд нэрлэгдэһэн аршааниие мүнөө юун гээд нэрлэдэг болонхойб?
18. Түнхэндэ адлихан нэрэтэй хоёр ууланууд байдаг. Хаана байдаг, юун гэжэ нэрэтэй ууланууд бэ?
19. Түнхэн аймагай Шимхэ тосхоной дэбисхэр дээрэ, федеральна харгын хажууда гааһанай дүрсэтэй мүргэлтэ газар байдаг. Нэрлэгты
20. Уран зохёолшод: Бавасан Абидуев, Намжил Балдано, Алексей Бадаев гэгшэд нэгэ нютагайхид. Ямар аймагай болоноб?
21. 1704 оноор эхирит-булагай 6 эсэгэнэр мүнөөнэй байhан Ивалгын аймаг нүүжэ ерэhэн түүхэтэй. Хэд болоноб?
22. Өшөр-Дари   бурханай ордон Янгаажанай   дасан хэды онhоо hэргээгдэжэ эхилээб?
23. Буряад орондо мэдээжэ болоһон Халюутын аршаан ошохо гээ һаа, хайшаа ошохобта?
24. Зэдын аймаг Буряад Уласайнгаа   али зүгтэ оршодог бэ?
25. Хойто зүгһөө Зэдэ ямар аймагтай хүршэлдэг бэ?
26. Таглиин нуур, Цагаан нуур, Дабhата нуур гээд ямар аймагай дэбисхэр дээрэ байдаг бэ?
27. Евразиин байгаалиин хорюултай газарнуудай (заказнигуудай) нэгэн Зэдын аймагта бии. Ямар заказник бэ?
28. Мэдээжэ хүгжэм зохёогшод – эсэгэ, хүбүүн Найдан, Пүрбэ Дамирановууд али аймагай бэ?
29. Галуута нуур (Гусиное озеро) анхандаа ондоо нэрэтэй байһан. Тодорхойлогты
30. Тамчиин дацан али аймагай дэбисхэр дээрэб?
31. Сурхайта нуурай анханайнь нэрэ
32. Сэлэнгын аймагай дэбисхэр дээр хэды дацангууд бииб?
33. Сэлэнгын аймагһаа хэды Хамба ламанар гарааб?
34. Түгнын талын анханайнь нэрэ хэлэгты
35. «Түгнэ» гэжэ талын нэрэ түүхэ шэнжэлэгшэд ямар үгэһөө гарбалтай гэжэ хэлэдэг бэ?
36. Мухар-Шэбэртэ «Боом» гэжэ нютаг бии. «Боомо» гэхэдээ, монголшууд юу хэлэдэг бэ?
37. Түгнын талада малтагдаад, нэгэ хоногой туршада 100-аад вагонууд ашагдажа, Буряадһаа гадуур гаргагдадаг хара алтые юун гэдэг бэ?
38. Түгнын талада һэргээгдэһэн хори-буряадуудай түрүүшын дуган нэрлэгты
39. Мэдээжэ ирагуу найрагша Гунга Гомбоевич Чимитов наһанайнгаа нүхэртэй хамта хуушан монголһоо буддын шажанай гайхамшагта зохёол оршуулжа хэблүүлһэн юм, нэрлэгты
40. Агууехэ хатан Екатеринын зарлигаар Орос гүрэнэй баруун зүгһөө Сибирь руу сүлэгдэһэн зоной зариманиинь  Мухар-Шэбэрэй  дэбисхэр дээрэ түбхинэһэн,  нэрлэгты?
41. Түгнын эхиндэ байдаг тосхон нэрлэгты
42. Түүхэдэ ороһон Түгнэһөө гарбалтай эхэнэрнүүдые нэрлэгты
43. Истомино, Тресково, Ранжурово гээд нэрлэгдэһэн хүдөө һууринууд ямар аймагай дэбисхэр дээрэб?
44. Янжима бурханай тодорһон газар – Хурамхаанай ямар нютагтаб?
45. «Мэргэшүүлэй хэрэм» гэжэ байгаалиин хүшөө хараха гэбэл, хайшаа зорихобта?
46. Табан инзагануудай дүрсэ хаана, ямар нютагта тодхоогдонхойб?
47. Сэлэнгын аймагай энэ нютагһаа гараһан дүрбэн хамба ламанарта зорюулһан субарганууд бодхоогдонхой. Нютагынь нэрлэгты
48. Байгал далайн урда зүгтэ байдаг үндэр хада нэрлэгты
49. Декабристнуудта зорюулһан мемориал-хүшөө хаана, ямар нютагта бодхоогдонхойб?
50. 1934 ондо Троицкосавск хото ондоо нэрэтэй болгогдоо. Мүнөөнэйнь нэрэ?
51. Догой, Ушарбай нютагууд Агын тойрогой али аймагай бүридэлдэ ородог бэ?
52. Усть-Ордае нютагайнь зон юун гээд нэрлэдэг бэ?
53. Байгал шадарай аймагай түб болодог тосхоной нэрэ
54. Дунда-Хэрээтэ, Шанага, Хаяа нютагууд ямар аймагай бүридэлдэ ородог бэ?
55. Жомбологой гээд нэрлэгдэдэг хүүюур хаана бииб?
56. Мухар-Шэбэрэй, Бэсүүрэй, Тарбагатайн, Сэлэнгын аймагуудые холбон урдадаг гол нэрлэгты
57. Солото буряад эхэнэрнүүдтэ зорюулһан хүшөө хаана тогтоогдонхойб?
58. Үдэ голнай эхиеэ хаанаһаа абадаг бэ?
59. Буряадаймнай 3491 метр болохо үндэр хада нэрлэгты
60. Ага тосхон ороходо, хэндэ зорюулагдаһан хүшөө айлшадаа угтан байдаг бэ?
61. Гурбан Ехэ Ярууна гээд нэрлэгдэһэн нуурнуудые нэрлэгты
62. Яруунын дэбисхэр дээгүүр урдадаг эгээл ехэ гол – мүрэн
63. Яруунаһаа гарбалтай 21-дугаар Хамба лама хэн бэ
64. Буддын шажанай нангин шүтөөн Яруунада тахигдадаг
65. Яруунын эгээл зүүн захын сэлеэн
66. Яруунын аймаг хойто зүгһөө ямар аймагтай хүршэ бэ?
67. Зандан-Жуу үндэрөөрөө хэды метр, хэды см бэ?
68. 30-аад онуудай хатуу үедэ Зандан Жуу бурханиие хаана хадагалһан байгааб?
69. Ямар сэсэрлиг Ярууна нютагай хилэ дээрэ бииб?
70. 1702 ондо Галзууд угай хэн удамаршын хүсэлөөр хори буряадуудай делегаци I Пётр хааниие бараалхажа ерээ һэн бэ?
71. Баргажанһаа гарбалтай СССР-эй арадай артистын нэрэ Буряадай оперо болон баледэй театрта олгогдонхой. Тодорхойлогты
72. Буряадай мэдээжэ уран зохёолшо, Доржо Банзаров тухай ехэ зохёол бэшэһэн, Загарай нютагһаа гарбалтай бэлигтэн. Нэрлэгты
73. Россиин габьяата артистнар, оперын дуушад – эгэшэ дүү Ольга Аюрова Валентина Цыдыпова хоёр нютагаараа хаанахиб?
74. Зэдын Бага-Нарин һууринда түрэһэн Буряадай арадай эхэнэр ирагуу найрагша, хэн бэ?
75. Буряад орондомнай хэды хотын түхэлэй тосхонууд бииб
76. Буряадтамнай хэды хүдөө һууринууд бии гэжэ бүридхэлдэ абтанхайб?
77. Галуута нуурта 9 гол шудхан ородог. Нэгэ гол урдан гарадаг, нэрлэгты
78. Хёлго, Сүхэ мүрэнүүд эхиеэ хаанаһаа абадаг бэ?
79. «Баргажанай буряадай түүхэ бэшэгэй» автор, баргажан буряадуудай ахамад тайшаа байһан хүн
80. Буряадай дасангуудай эгээ түрүүшын Хамба ламаар томилогдоһон . Хяагта    нютагһаа гарбалтай санаартан
81. Эрхүүгэй Алайрай Нэгэдэ һууринай хэн тамиршан түрүүшын буряад олимпиец гэжэ тоологдодог бэ? 1952 оной Хельсинки хотодо үнгэрһэн олимпиадада хабаадагша
82. 1964 ондо Токиодо үнгэрһэн Олимпиадада боксоор 2-дохи һуури эзэлһэн Боохон  нютаг тоонтотой тамиршан хэн бэ?
83. Һасаран Линховон – СССР-эй зүжэгшэн, дуушан, энэ үндэр солотон нютагаараа хаанахи хүн байһан бэ?
84. Хэжэнгэ нютагһаа гараһан Буряадай хүгжэмтэ зохёолой эхи табигшадые нэрлэгты
85. Хэжэнгэдэ буряад зоной омогорхол болоһон ямар нангин субарга бииб?
86. Хэды он хүрэтэр буряад хэлэмнай буряад-монгол хэлэн гээд нэрлэгдэдэг байгааб?
87. Хэды ондо Буряад республикамнай тогтооб?
88. Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнда шэн зориг харуулһан Буряадай хэды сэрэгшэдтэ Баатарай-геройн нэрэ зэргэ олгогдооб?
89. Буряад оронһоо дайнда шалгарһан хэды эрэлхэг сэрэгшэд Алдар солын орденой (Орден Славы) дүүрэн кавалернүүд болоһон бэ?
90. Илья Балдынов, Владимир Борсоев, Гармажаб Гармаев Дарма, Жанаев Базар, Ринчино, Жамбал Тулаев, Василий Хантаев, Михаил Мархеев гээд тоолоһон манай угсаатан хэд болоноб?
91. Бабантын аймагай түб һуурин нэрлэгты
92. Чимит Цыдендамбаев, Африкан Бальбуров, Ким Цыденов гэгшэд хэд болоноб?
93. Жамса Ванкеев, Шалсама Цыремпилова, Дашанима Сундуев гээд нэрлэхэдэмни, хэд тухай хэлэнэ гэжэ ойлгонобта?
94. Ямар ашагта малтамалнууд Ахын баян дайдада элбэгээр олдодог бэ? Нэгэ-хоёрынь нэрлэгты
95. Худанай дасанай лама Эрдэни-Хайбзун Галшиев зүб мүрөөр бэеэ яажа абажа ябаха тухай ном бэшэһэн. Нэрлэгты
96. Эрдэм ехэтэй, юумэ уридшалан таадаг Буддын шажанай элитэ санаартан байһан, 1894 ондо Баргажанай дасанай шэрээтээр һунгагдаһан. Хэн бэ?
97. Бандида хамба лама Дамба-Даржаа Заяевай мүндэлһэн газарта бүтээгдэһэн субаргада мүргэхөө ошоходоо, хайшаа зорихобта?
98. Сэлэнгын аймагай Ташар нютагһаа гараһан 13-дугаар Хамба лама хэн бэ?
99. Буряад драмтеатрай зүжэгшэн ябаһан, мэдээжэ «Будамшуу» зүжэгтэ Һорниин роль эрхимээр наадаһан Хориин аймагай Булам нютагһаа гараһан бэлигтэн
100. Хэды ондо буряадууд Орос гүрэнэй мэдэлдэ ороо һэн бэ?
101. Буряад-Монголой республика нэрэеэ хэды ондо Буряадай Автономито республика гэжэ нэрэтэй болооб?
102. Буряад АССР байһан аад, 1992 ондо республикамнай юун гээд нэрлэгдээб?
103. Респуликамнай урда зүгһөө ямар гүрэнтэй зэргэлнэб?
104. Буряад Уласай баруун талада оршодог республика нэрлэгты
105.  Хяагта хотын Хизаар ороноо шэнжэлгын музейдэ хэн эрдэмтын нэрэ олгогдонхойб
106.  Улаан-Үдэ хото анхандаа юун гээд нэрлэгдэдэг һэн бэ?
107.  Буряадай Гурэнэй Х.Намсараевай нэрэмжэтэ драмын театр хэды ондо байгуулагдааб?
108.  Өөрлиг тосхон ямар аймагай түб болодог бэ?
109. Манай ниислэл хото хэды ондо Улаан-Үдэ гэжэ нэрэтэй болооб?
110. Агын Буряадай тойрогто хэды аймаг тоологдоноб, нэрлэгты?
111. Агын тойрогой дэбисхэртэ оршодог дэлхэйн буддын шажантанай нангин шүтээнүүдэй нэгэн болохо уула
112. Агын Буряадай тойрогто түрэhэн хүбүүн, 19 наhатайдаа Россиин Герой нэрэ зэргэдэ хүртэhэн. Нэрэнь?
113. Ага тосхон соогуур урдадаг гол нэрлэгты
114.  Агын Буряадай тойрогой ниислэл
115. Агын тойрогой Могойтын аймагта түрэhэн Советскэ Союзай баатар-герой
116.  Ахын аймагай дэргэдэ байдаг нүхэтэй хада
117.  Орлиг тосхонһоо зүүн-хойшоо 100 модоной газарта, Айнаг горхоной эрьедэ гаража байдаг хүйтэн аршаан
118. Ахын аймагта Дарьяд горхоной зүүн эрье шадар (нютагай зон энэ горхониие Даргал гээд нэрлэдэг), далайн нюрууһаа 1820 м. үндэртэ гаража байдаг хэдэн эхитэй халуун (25-35 градус) аршаанууд
119. Хориин аймагай Байсын-Эбэр гэжэ нютагһаа гарбалтай элитэ ирагуу найрагшые нэрлэгты. «Хориин хатад» гэжэ түрүүшын буряад детектив бэшэһэн байна
120. 108 субаргаар тойруулһан түүхэтэ дасанай нэрэ нэрлэгты
121. Хориин Доодо-Гол нютагһаа гарбалтай мэдээжэ ирагуу найрагша. Буряадай соёлой сайд ябаһан
122. Загарайн болон Хориин аймагуудай хилэ дээрэхи дабаа нэрлэгты?
123. Хори буряадуудай делегаци толгойлжо, Агууехэ Петр хаанда бараалхаһан Бадан Тураахин ямар угай бэ?
124. Россиин хэн эзэн император хуули гаргажа, Баргажанда байгаалиин хорюултай газар (заповедник) байгуулааб. Нэрлэгты
125. Хударайн дайда гэжэ нэршэһэн газар ямар аймагтаб?
126. Ойхон аймагай түб?
127. Ойхон ольтирог дээрэ, Байгал далай руу ороһон ямар суута хада бииб?
128. Ойхон аймагта 4 жэл болоод лэ ямар ехэ найр үнгэрдэг бэ?
129. Байгал-Худара, Селенгинск, Каменск гэhэн томо тосхонууд ямар аймагта байдаг бэ?
130. Захааминда 1990-ээд онууд болотор Союзна хэмжээнэй ямар комбинат хүдэлдэг байгааб?
131. Хамни, Хасуурта, Харсаа гэһэн хүдөө нютагууд али аймагта бииб?
132. Захааминһаа гарбалтай Лубсан Доржиев, Радна Нохоров, Долгор Логинова, Галдан Тубшинов гэгшэд арадтаа мэргэжэлээрээ суутай болоһон бэлигтэн. Эдэ хэд бэ?
133. Бадма Балдаков, Буянто Аюшин, Саяан Раднаев, Владимир Буруев, Чимита Шанюшкина гээд, мэдээжэ дуушад нэгэ нютагай. Хаанахинайб?
134. Монгол туургата зоной ёһолдог табан ехэ Хаан уулын хоёрынь Хяагтада бии, нэрлэгты